„Гэта як раскручванне спіралі“
«Такія дзеянні беларускіх уладаў, безумоўна, ставяць за мэту запалохванне дезячоў Звязу», -- выступіла з заявай у суязі з прэсінгам актывістаў ЗБП польскае міністэрства замежных справаў.
«МЗС Польшчы выказвае глыбокі пратэст супраць захадаў беларускіх уладаў. Гэта парушае элементарныя правы нацыянальных меншасцяў, а таксама міжнародныя і еўрапейскія стандарты ў галіне правоў чалавека», -- заявіў прэсавы сакратар польскага знешнепалітычнага ведамства Анджэй Садась. Дыпламат падкрэсліў таксама, што польскі бок патрабуе неадкладнага вызвалення актывіста і заклікае спыніць усялякія рэпрэсіі супраць дзеячоў ЗПБ на чале з Анжалікай Борыс.
Польскія палітыкі на арышт актывістаў неафіцыйнага Звязу палякаў адрэагавалі хутка і катэгарычна. Разам з тым, шэраг незалежных экспертаў задаюцца пытаннем: а што, уласна, далей? Тое, што Польшча абараняе сваю меншасць на Беларусі, гэта, безумоўна, важна, але насколькі эфектыўныя падобыня заявы і як гэта вырашае і рэгулюе праблему супрацьстаяння ў прынцыпе?
Паводле меркавання былога амбасадара Польшчы ў Беларусі Марыюша Машкевіча, у сёньняшняй сітуацыі даволі складана разлічваць на поўны кампраміс паміж афіцыйнымі Варшавай і Мінскам у пытанні Звязу палякаў. Як зазначае Машкевіч, «ілюзіяў, датычна пазіцыі беларускіх уладаў у Польшчы няма».
«Рэпрэсіі ў адносінах да польскай меншасці, відавочна, узмацняюцца. Што можа супрацьставіць гэтаму Польшча? Тут варыянтаў няшмат: па-першае, і надалей падтрымліваць Звяз палякаў Беларусі на чале з Анжалікай Борыс, па-другое, спрыяць дэмакратызацыі ўсяго беларускага грамадства. Я перакананы, што толькі пры ўмове вольнасці ўсёй супольнасці Беларусі аўтаматычна вырашыцца і праблема са Звязам палякаў.».
На пытанне: ці павінная Польшча выступаць у дадзеным пытанні больш жорстка, дыпламат заўважыў:
«Мы жывем не ў 17-ым стагодді і не можам навязваць і вырашаць палітычныя пытанні сілавым метадам – тым болей на тэрыторыі іншай дзяржавы. І ў гэтай сітуацыі Польшча, як дэмакратычная краіна, дэманструе цывілізаваныя падыходы да вырашэння вострых праблемаў. Усе крокі нашай дзяржавы занаваныя на прынцыпах дэмакратыі і права».
Меркаванне Марыюша Машкевіча цалкам падзяляе і старшыня «Беларускага гістарычнага таварыства Польшчы» Алег Латышонак:
«Я думаю, што ў гэтай сітуацыі больш жорсткія захады з боку польскага ўраду прывядуць толькі да пагаршэння сітуацыі. Гэта як раскручванне спіралі: і карэнным чынам праблему не вырашыць, а ўсяго негатыўна адаб'ецца на актывістах ЗПБ, якім і так цяпер нялёгка, і дасць дадатковы козыр для афіцыйнай беларускай прапаганды. Таму выйсце адно: ажыццяўляць польскім актывістам усебаковую падтрымку, маральна іх падбадзёрваць».