Nazi dönemi mağdurlarından Almanya’ya tazminat talebi

Almanya ile İtalya arasında oluşan hukuki açmazın kökeni İkinci Dünya Savaşı'na uzanıyor. İtalyan Hükümeti'nin 1943 yılında Almanya ile ateşkes imzalamasının ardından, Alman birlikleri 600.000 İtalyan askerini esir aldı. Bu askerlerin büyük bir kısmı, zorla çalıştırılmak üzere Almanya'ya sürüldü. İşte bu askerlerden hayatta kalanlar, bugün mahkemelerde haklarını arıyor. Ancak Alman hukukuna göre, askerler 'savaş esiri' sayıldığından, tazminat talep etme hakkından yoksun.

Zorla sürülme insanlığa karşı suç

İtalyan Yargıtayı, ''Zorla sürülmenin insanlığa karşı bir suç'' olduğundan hareketle gerekçelendirdiği kararda, Nazi döneminde fabrikalarda zorla çalıştırılan 50 İtalyanın ve Nazi dönemi kurbanı olan Yunan kökenli İtalyan vatandaşlarının, tazminat taleplerini haklı buldu.

Yüksek Mahkeme kararında, Almanya'nın, İtalyan sivil yargısının kararı karşısında 'devlet egemenliğinin mutlak dokunulmazlığı' ilkesini geçerli kılamayacağını da belirtti. Devletler hukukunun bu ilkesine göre, devletler kendi egemenlikleri içinde icraatta bulundukları sürece, başka devletlerin vatandaşları tarafından dava edilemiyorlar. İtalyan Yargıtayı kararında, bu ilkenin savaş suçları için geçerli olmadığının altını çizdi.

Tazminat talebi artabilir

Bu kararın ardından Nazi döneminde insanlık dışı muameleye maruz kalmış binlerce mağdurun, Almanya'dan tazminat talebinde bulunması bekleniyor. Tazminatlara karşılık olarak, Almanya'nın İtalya'da bulunan mülklerine el konulması da gündemde. Nazi dönemi mağdurlarından Yunan kökenli bir İtalyan vatandaşı, Alman Kültür Merkezi Villa Vigoni'nin tazminata karşılık olarak kendisine verilmesini istedi. Goethe Enstitüleri de aynı kaderi paylaşabilir, zira yalnızca Büyükelçilikler ve Konsolosluklar hukuksal olarak bu uygulamanın dışında tutulabiliyor.

Almanya Uluslararası Adalet Divanı'na gidebilir

Almanya Hükümeti karar karşısında şaşkın. Muhalefetteki Sol Parti'nin İç İşler Uzmanı Ulla Jelpke ise, hükümetin bir an önce tavrını değiştirerek, zorla çalıştırılan işçilere tazminat ödenebilmesi için kaynak ayırmasını talep etti.

Almanya Zorla Çalıştırılan İçiler Vakfı'ndan Manfred Gentz ise, kararın bağlayıcı olmadığı kanısında.

Almanya için bir hukuki çıkış yolu ise, davayı Lahey Uluslararası Adalet Divanı'na götürmek. Ancak, bunun diplomatik ilişkileri olumsuz etkileyebileceği görüşü yaygın.