Almanya’dan nükleer uzlaşı önerisi

İran’ın BM Güvenlik Konseyi kararlarını hiçe sayarak nükleer programının can damarını oluşturan uranyum zenginleştirme çalışmalarına hız verdiklerini ve artık yeterli miktarda nükleer yakıt imal edebileceklerini duyurması krizi daha da tırmandırdı. Sertleştirilmiş yaptırım kararlarının ardından öncelikle ABD’nin askeri tedbirleri gündeme getirmesinden çekinen Almanya, Dışişleri Bakanı kanalıyla yeni bir uzlaşma önerisinde bulundu.

Almanya Federal Cumhuriyeti, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın egemenliğinde bir uranyum zenginleştirme tesisi kurulmasını önerdi. Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier Handelsblatt gazetesi için kaleme aldığı makalede, tek amaçlarının İran ve Kuzey Kore’yi atom bombası imal etmekten vazgeçirtmek olmadığını belirtti. Steinmeier, tarafsız bir ülkede inşa edilecek nükleer tesis sayesinde isteyen her ülke için yakıt üretilip nükleer enerjinin sivil amaçlarla kullanılmasının teminat altına alınabileceğini dile getirdi.

Denetim sağlanmış olacak

Almanya’nın bu girişimi, silahsızlanma ve silahlanmanın kontrolü konularını yeniden uluslararası gündemin öncelikleri arasına alınmasını hedefliyor. Dışişleri Bakanı Steinmeier yeni nükleer tesisin, herhangi bir devletin uranyum zenginleştirmeden gizlice atom silahı üretmekte yararlanmasını önleyebileceğini belirtti.

Her devletin, atom bombasına el atmaksızın nükleer enerjiden sivil amaçlarla dilediği kadar yararlanabilmesi için en uygun yolu aradıklarını vurgulayan Alman Dışişleri Bakanı, Nükleer Silahlarının Yayılmasını Önleme Anlaşması’nın bu hususu açık bıraktığını hatırlattı.

1970’te yürürlüğe giren Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması, beş süper güç ABD, Rusya, Fransa, İngiltere ve Çin'in dışındaki bütün imzacı devletlerin nükleer silah üretme, edinme ve bulundurmasını yasaklıyor ancak barışçı amaçlarla nükleer araştırma yapılıp nükleer enerji üretilmesine ise izin veriyor.

Bu nedenle Almanya nükleer enerjinin araştırma, geliştirme ve sivil amaçlarla kullanımının, Nükleer Silahlarının Yayılmasını Önleme Anlaşması çerçevesinde daha iyi denetlenmesini sağlamaya çalışıyor.

Tarafsız bölge

BM’e bağlı olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın denetimindeki uranyum zenginleştirme tesisisin hangi ülkede kurulacağına ortaklaşa karar verilmesi ve tesisin kurulacağı bölgenin ajansın hükümranlığına terk edilip ülke dışı kabul edilmesi önerinin can damarını oluşturuyor.

Uluslararası Atom Enerjis Ajansı, zenginleştirilmiş uranyumu amaç dışı kullanılmasını önlerken zenginleştirme tesisinin ticari amaçlı özel bir konsorsiyum tarafından işletilmesi de Almanya’nın planında yer alıyor.

Sevkiyat garantisinin yerli uranyum zenginleştirme faaliyetlerini önleyeceğine işaret eden Almanya Dışişleri Bakanı Steinmeier bu formülün bütün ülkeler için ekonomik ve siyasi bakımlardan güvenilir olduğunu söyledi.

Almanya’nın önerisinin hiçbir devlete Atom Enerji Ajansı’nın denetimi altında uranyum zenginleştirmeyi yasaklamadığını vurgulayan Steinmeier “Ancak bu ucuz yöntemin dışında kalıp kendi uranyumunu işlemek isteyen ülkeler akla ‘acaba neden?’ sorusunu getirecektir” dedi.