Yeni dünya düzeni tartışması

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun New York’ta dün başlayan ve bugün de devam eden toplantılarında küresel finans kriz ön plana çıktı. ABD Başkanı George Bush, devlet başkanı olarak son kez Genel Kurul’a hitap ederken, finans piyasalarında büyük bir yıkımı önlemek için, 700 milyar dolarlık kurtarma paketinin en kısa sürede Kongre onayından geçireceklerini ve uygulamaya koyacaklarını söyledi.

Yeni düzen önerisi

Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ise dünya liderlerini, 1930 yılından bu yana yaşanan en büyük finans krizinden dersler çıkarmak üzere, yılsonundan önce düzenlenecek bir zirvede bir araya gelmeye çağırdı. Yeni bir dünya düzenine işaret eden Sarkozy, kontrolsüz bir serbest piyasa düzenine karşı çıkarak, Genel Kurul üyelerine şöyle seslendi:

“Gelin, regüle edilen bir kapitalizmi yeniden inşa edelim. Tüm finans etkinliklerinin yalnızca piyasa aktörlerine bırakılmadığı ve bankaların işlerine döndüğü, yani spekülasyon değil, ekonomik kalkınmayı destekledikleri bir sistemi inşa edelim. Kredi kurumlarındaki kapitalizm kontrol altına alınsın ve insanların tasarrufları ile oynayanlar da cezalandırılsın.“

Fransa lideri Sarkozy, küresel finans sisteminin yanı sıra, küresel siyaseti yönlendiren kuruluşlarda da reform istedi. Sarkozy, BM Güvenlik Konseyi ve sanayileşmiş ülkeleri bir araya getiren G-8’e yeni üyelerin dahil edilmesini önerdi. Sarkozy, bugünkü yapının 60 senedir olduğu gibi muhafaza edildiğini belirterek, BM Güvenlik Konseyi’ne yeni üyelerin alınmasını istedi.

Lula da Silva’dan destek

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva da, küresel siyaset ve finans sisteminde reform önerilerine destek verdi. Brezilya lideri, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası’nın, gelişmekte olan ülkelerin ihtiyaçlarını dikkate alan, yeni bir yaklaşım benimsemesini istedi.

Filipinler Devlet Başkanı Gloria Macapagal Arroyo da ekonomik belirsizliğin dünya çevresinde tsunami gibi hareket ettiğine dikkati çekti.

Bush terörle mücadeleye destek istedi

Ancak yapacakları konuşma merakla beklenen ABD Başkanı George Bush ve İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın ağırlık verdiği konular ise farklıydı. Terörizmle mücadele konusunda mesajlar veren Bush, Suriye ve İran'ın terörizmi desteklemeye devam ettiklerini belirterek, Birleşmiş Milletler üyelerine de nükleer programları konusunda Kuzey Kore ve İran'a yaptırımlar getirilmesini istedi.

Bush, uluslararası topluma terörle mücadeleye destek çağrısında bulundu. Bush, “BM ve diğer çokuluslu organizasyonların buna ihtiyacı var. Başarılı olmak için yoğunlaşmalı, kararlı ve etkin olmalıyız. Terör saldırılarını kınayan karar tasarılarını kabul etmek yerine, birlikte çalışmalı ve bunların önlenmesi için gayret göstermeliyiz” dedi.

“Yasadışı talepleri kabul etmeyeceğiz”

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad da ülkesinin barışçı amaçlı nükleer güce sahip olma hakkının bulunduğunu ve bazı ''kabadayı'' ülkelerin bu haklarını engelleme çabalarına direneceklerini söyledi. İran ulusunun diyalogdan yana olduğunu belirten Ahmedinejad, ''ama yasa dışı taleplerini de kabul etmeyeceğiz'' diye konuştu.

Ahmedinejad konuşmasında ABD ve İsrail'i eleştirdi. ''Amerikan imparatorluğu yolun sonuna geliyor'' iddiasını dile getiren Ahmedinejad, bu ülkede yapılacak başkanlık seçiminde iş başına gelecek liderin, ''ülkesinin dışına müdahale etmeyi bırakması gerektiğini'' söyledi. Ahmedinejad, İsrail'e ilişkin olarak da ''Siyonist rejim çöküşün tam eşiğinde'' ifadesini kullandı.