Rusya’daki yangınlar, cepleri yakacak

Rusya’da dev alanlar yanmaya devam ederken, ekonomik etkileri de giderek daha açık ortaya çıkmaya başladı. Dünyanın en büyük üçüncü tahıl ihracatçısı olan Rusya’da yanan alanlarda bir daha ekim yapılamayacağı için fiyatlarla ilgili spekülasyonlar başladı. Başbakan Vladimir Putin iç talebi garantiye alabilmek için geçtiğimiz hafta sonunda tahıl ihracat yasağı getirdi. 15 Ağustos-31 Aralık tarihleri arasında tahıl ihracatının tamamen durdurulmasıyla Rusya iç pazarında tahıl fiyatlarında artışın önüne geçilmesi hedefleniyor.

Dünyanın en büyük üçüncü tahıl ihracatçısı olan Rusya’da Temmuz ayından bu yana süren şiddetli yangınlar yüzbinlerce hektarlık alanı kül etti. Süren kuraklık nedeniyle Rusya Tarım Bakanlığı hasat tahminlerini bir kez daha aşağı çekmek zorunda kaldı. Başbakan Vladimir Putin bu yıl tahıl hasatının 60 ila 65 milyon tonla sınırlı kalacağını açıkladı. Geçtiğimiz yıl hasat 97 milyon tonu bulmuştu.

BM'den alarm

BM Gıda Programı, dünya piyasalarında bir fiyat spiralinden endişe ediyor. BM Gıda Programı Sözcüsü Ralf Südhoff şunları söylüyor:“Şu an, 2008 yılındakine benzer bir durum yaşıyoruz. Herkesin hatırlayacağı gibi, o dönemde dünyanın en büyük tahıl ihracatçısı Avustralya uzun süren kuraklık nedeniyle devre dışı kalmış, tüm dünyayı büyük bir açlık krizi saracağı endişesi yayılmıştı. Şimdi de endişemiz, sadece tahıl fiyatlarında büyük artış yaşanması değil, aynı zamanda zaten yüksek olan gıda fiyatlarının daha da artması.”

Özellikle yoksul ülkelerde gıda fiyatlarının artması ciddi sonuçlara yol açabilir. İki yıl önce Avustralya’da yaşanan kuraklık sonucunda dünya çapında yaklaşık bir milyar insan açlık sorunu yaşamış, güney yarımküredeki pekçok ülkede sosyal çatışma noktasına gelinmişti.

Hammadde uzmanları iyimser

Rusya'da süren yangınlar nedeniyle geçtiğimiz cuma günü ABD'de tahıl fiyatları son iki yılın en yüksek seviyesine çıktı. Tahılın 35 litrelik kile fiyatı bir önceki aya göre iki kat artışla kısa süreliğine 8,41 dolara yükseldi. Ardından son 14 yılın en güçlü düşüşüyle Pazartesi sabahı 6,85 dolara geriledi. Hammadde analistleri ise iyimser. Orta vadede istikrarlı ve düşük fiyatlar bekliyorlar.

DZ Bankası hammadde analisti Gabor Vogel, bunun, önceki fiyat artışına spekülasyonların yol açtığının açık bir işareti olduğunu belirtiyor: “Fiyatların yedi doların üzerine çıkışıyla yaşanan yükselişi spekülatörlere bağlayabiliriz. Şu an tahıl fiyatlarının normale, 6 dolar seviyelerine gerilediğini görüyoruz. Dolayısıyla, 8,40 dolarlık fiyatlar sadece abartıydı.”

'Rusya ihracat yasağını yumuşatabilir'

Vogel, şu anki durumun 2008'de yaşanandan çok farklı olduğunu vurguluyor. O dönemde tahıl kile fiyatının 13 dolara yükseldiğine işaret eden hammadde analisti, Rusya'nın müşterilerini gözönünde bulundurarak ihracat yasağı kararını yumuşatabileceğini belirtiyor:

“Rusya'da ihracat yasağının nasıl uygulanacağını bekleyip görmek gerekiyor. Çünkü tahıl alıcılarını ürkütmemek için yasağın yumuşatılmasını isteyen çıkar grupları seslerini yükseltmeye başladı.”

Vogel, ayrıca dünyanın en büyük tahıl üreticilerinden Avustralya ve ABD'de hasat beklentisinin bu yıl çok iyi olduğuna da dikkat çekiyor ve ekliyor: “Rusya'dan tüm tahıl ihracatı kesilse bile, ABD tek başına bu boşluğu rahatça doldurabilir. Rusya'nın ihraç ettiği miktar olan 17,5 milyon tonluk tahılı tamamen ABD sağlasa bile, hâlâ depolarında 2007-2008 kriz dönemindekinin yarım katı kadar tahıl kalır.”

Gözler kış ekiminde

Hammadde analisti Vogel bu nedenle bu yıl fiyatların istikrarlı bir şekilde düşük kalacağını tahmin ediyor. Ancak Rusya'daki orman yangınlarının fiyatları etkileme riski sürüyor. Rusya'da kış tahılının ekimi için yeterli alan kalmazsa, 2011'de fiyatların artması tehlikesi mevcut. Durumun bu noktaya gelip gelmeyeceği kasım ayındaki ekime bağlı olacak. Bir başka tehlike ise iklim değişikliği. Dünyanın önde gelen 20 sanayi ülkesinde tahıl hasatında düşüş bekleniyor. HSBC bankasının yaptırdığı araştırmaya göre iklim değişikliği nedeniyle 2020 yılına kadar hasatta yüzde 4 ila 7'lik düşüş yaşanacak.

© Deutsche Welle Türkçe

Christian Siepmann / Çeviri: Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Nihat Halıcı