Irak'taki yeniden imar ağır aksak

Avrupa Birliği ve 24 ülke, 2004-2007 yılları arasında 32 milyar dolar hibe ve kredi vaadinde bulundu. Ancak Irak hükümeti, bu paranın ancak çok az bir miktarını imar çalışmalarına aktarabildi. Donör ülkelerden gelen paraların yüzde 30’u güvenliğe yatırıldı. Güvenlik ve şiddetin büyük bir sorun teşkil ettiğine dikat çeken Iraklı politikacılar, daha fazla istihdam olanağı yaratılabilse şiddetin de azalacağını söylüyor.

Ülkedeki en büyük sorunlardan biri altyapı. Altyapı konusunda henüz fazla bir ilerleme sağlanamadı. Örneğin elektrik dağıtımı hala sorunlu. Birçok Iraklı kendi imkanlarıyla elektriğe ulaşıyor. Saldırıların altyapı sorununun ortadan kaldırılmasına izin vermediğini kaydeden Irak Kalkınma Bakanı Nesrin Bevari ise “Iraklılar’ın ülkelerini yeniden imar etmeye çalışırken bir taraftan da teröristler elektrik santrallerini, petrol hatlarını bombalıyor. Elektrik dağıtımı gerektiği seviyede olmasa da bu alanda ilerleme var. Ayrıca iletişim ve sıhhı alt yapıda hızlı bir gelişme kaydedildi“ değerlendirmesinde bulunuyor.

Özellikle bütçe hesapları konusunda zorlandıklarını kaydeden Bevari, “Sıhhi altyapı için en az 2 milyar dolar ayırmak zorundayız. 12 yılda sıhhi altyapıyı tamamlamayı hedefliyoruz. Ama şimdilik bize gerekli olan paranın sadece yüzde 10’u tedarik edebildik“ diyor. Bevari, Irak yönetimi ve halkının, bağışçıların vadettikleri paraları henüz ödememiş olmalarından dolayı, hayal kırıklığına uğradığını belirtiyor.

Irak’taki gelişme izleniyor

Washington merkezli düşünce kuruluşu Brookings Institution, Irak’taki imar çalışmalarını izliyor. Brookings Institution’da iki yıldır ekonomi, güvenlik ve halkın içinde bulunduğu psikolojik duruma ilişkin verileri derleyen Michael O’Henlon ise şu saptamayı yapıyor: “Irak’taki ekonomik gelişmeler korkunçtu. Ama ekonominin çok güçleneceğini ümit ettiğim zamanlar da oldu. Şunu unutmamak gerek; ekonomi, güvenlik ve politika bu ülkenin üzerinde yükseldiği temel direkler.“

Genel manzara, parlak değil. 2005 yılında, yol kenarına yerleştirilen bombaların sayısı iki kat arttı. İntihar eylemlerinin sayısı üçe katlandı. Ve 2005 yılında toplam 34 bin saldırı meydana geldi! Ancak bu veriler Irak Kalkınma Bakanı Nesrin Bevari’nin gözünü korkutmuyor. Ama Bevari, bu şartlar altında ülkeye yabancı yatarımcıları çekmenin zor olduğunu vurguluyor.

Brookings Institution’da görevli Michael O’Henlon da Irak ekonomisin büyük ölçüde petrol ihracatına dayandığına dikkat çekiyor. O’Henlon, “İhracattan elde edilen gelirin yüzde 98’i petrolden sağlanıyor. Petrol ile ilgili bir iş yapıyorsanız para kazanabilirsiniz. 30 yıllık Saddam rejiminden sonra ekonomi kötü durumda. İstihdam olanakları yaratmak gerek. Bunun için özel yatırımcıların ülkeye gelmesi beklenmemeli“ diyor. Zira, Irak’taki işsizlik oranı yüzde 28 ila yüzde 40 arasında.