Irak'a geçmişi araştırma yardımı

Irak’taki Saddam Hüseyin rejiminin yıkılmasından sonra işkence kurbanlarıyla, yakınları kaybolan ya da keyfi tutuklamaya hedef olanlar Saddam rejiminin perde arkasındaki insanlıkdışı uygulamaları gün ışığına çıkarmak için kolları sıvadılar.

Dikta yönetimlerindeki, rejim aleyhtarları hakkında arşiv hazırlama alışkanlığı bu araştırmaların başarı şansını arttırıyor. Eski komünist Alman devlet güvenlik teşkilatının arşivleri sayesinde bu alanda tecrübeli olan ve ilk başkanı Gauck’un adıyla anılan federal daire Irak’ın karanlık geçmişinin aydınlatılmasına katkıda bulunmaya hazır olduğunu duyurdu.

Resmi daireler, dosyalar ve arşivlere Almanlar pek aşinadır. Bu alandaki uzmanlıkları şimdi Iraklılar‘ın hizmetinde. Eski doğu Alman devlet güvenlik örgütünün arşivlerini değerlendiren federal daire, Baas rejiminin gizli evrakının derlenip araştırılmasında Irak resmi makamlarına yardımcı olmayı öneriyor.

Iraklılar’la görüşüldü

Daire Başkanı Marianne Bichler kısa süre önce Washington’da buluştuğu sürgündeki Iraklılar ile Almanya’nın totaliter rejimden kazandığı tecrübelerden Irak’ın nasıl yararlandırılabileceğini görüştü. 35 yıl süren Saddam Hüseyin döneminde yaklaşık bir milyon Iraklı’nın öldürüldüğü tahmin ediliyor. Siyasi cinayet ve işkence yüzünden onbinlerce Iraklı ülkesinden kaçmıştı.

Marianne Bichler, eski doğu Alman iç güvenlik örgütü kayıtlarından Almanya Demokratik Cumhuriyeti’nde kurulan ajan şebekesi hakkında ayrıntılı bilgi edindiklerini anlattı. Devlet güvenlik teşkilatı 2,4 milyon doğu Alman vatandaşını sürekli gözetim altında tutuyordu. 1990 yılından itibaren incelemeye alınan iç güvenlik dosyaları sayesinde, kimin para karşılığında komşusu ve hatta aile fertleri hakkında muhbirlik yaptığı ortaya çıkarılmıştı.

Arşivlerde 300 ila 400 milyon dosya var

Baas Partisi’nin arşivlerinde de 300 ila 400 milyon dosya bulunuyor. Uzmanlar, barbarlık rejiminin vahşetini bütün çıplaklığıyla gözler önüne serecek kanıtların bu arşivde bulunduğunu tahmin ediyorlar. Saddam rejimi iktidarını korumak amacıyla binlerce ajan kullanıyor, cinayet ve işkence günlük hayatın parçası sayılıyordu.

Almanya’nın on yılda kazandığı tecrübelerin ışığında Irak’taki devlet terörünün köklerine daha kolay inilebileceğini belirten uzmanlar, dikta yıllarında yurtdışına çıkarılan 6 milyon dolayındaki dosyanın, arapsaçını andıran iç güvenlik ağının yapısını ortaya çıkarmaya yardımcı olacağı görüşündeler.

Irak’ta da benzeri bir daire kurulabilir

Saddam’ın istihbarat arşivlerini değerlendirmek amacıyla Irak’ta da benzeri bir dairenin kurulması söz konusu. Bu arşivlerin önemli bölümü Irak Geçici Yönetim Konseyi‘nin elinde ve eski bakanlar hakkındaki davalarda delil olarak kullanılması düşünülüyor. Evrakın diğer bölümü ise ya kayıp ya da dini ve siyasi gruplar tarafından muhafaza ediliyor.

Amerikan istihbaratı da kitle imha silahlarıyla ilgili olarak el koyduğu dosyaları Irak makamlarına göstermiyor. Saddam rejiminin halka neler yaptığını öğrenmenin her Iraklı’nın hakkı olduğu hususunda Washington’un ikna edilmesine çalışılıyor. Ancak Amerikan yönetiminin elindeki bilgileri başkalarıyla paylaşmaya niyetli olmadığı anlaşılıyor.