Kaj Eide, Kosovo, iscekivanje i ocekivanja

Broj povratnika na Kosovo je toliko mali tako da skoro nije ni vrijedan šireg komentara – kažu u udruženjima izbjeglica i raseljenih lica. Čak kada bi postojali bolji bezbjednosni uslovi za njihov povratak mnogi bi se teško odlučili na taj korak jer nisu sigurni da bi mogli da prežive, a ne mogu da očekuju pomoć na neodređeno vrijeme ni od vlasti iz Beograda. Isto tako, u njhovim izjavama ima koliko ogročenja toliko i emocija koje oni teško mogu da kontrolišu. U najkraćem, malo ko vjeruje u privremene institucije na Kosovu. Analitičar srpsko-albanskih odnosa i urednik časopisa «Dijalog za Kosovo», koji izlazi na srpskom i albanskom jeziku, Nikola Radaš, upravo se vratio sa Kosova i za Radio Dojče vele kaže:

«Ja mislim da treba očekivati jedan intenzivniji povratak. Kažem to uveren da aktuelne kosovske vlasti, privremene institucije na čelu sa premijerom Bajramom Kosumijem, ustvari, povlače realistične poteze koji su u ovom trenutku mogući i neophodni. Problem je što je mnogo stvari nasleđeno kao što je međusobno nepoverenje. Problemi koji se povremeno užare, kao što su trenutno nesporazumi oko plana o decentralizaciji rezultat su, po mom mišljenju, upornog nastojanja beogradskih vlasti, a to se prenosi i na najveći deo kosovskih Srba, da od opština koje su u projektu stvori etničke enklave».

Milan Ivanović iz Srpskog nacionalnog veća tvrdi, međutim, nešto sasvim drugo:

«Taj plan se plasira upravo u vreme dolaska Kaja Eidea i to govori o pravim namerama. Srbi sa Kosova i Metohije, kao i Beograd koji je inicijator decentralizacije se potpuno isključuju iz tog procesa. Ovim planom se vrši, u suštini, i etničko čišćenje Srba sa tih prostora na način da većinski srpski prostori ovim planom postaju manjinski srpski prostori».

Radaš iznosi podatak da 90% žitelja na Kosovu čine Albanci i da ta činjenica, sama po sebi, određuje mnogo toga, bar kada je riječ o zahtjevima srpske strane:

«Sigurno je da postoji opasnost da naše insistiranje na nečemu što Albanci očigledno neće da prihvate može samo da prolongira muku raseljenih Srba po Srbiji. U svakom slučaju, mislim da bi srpska politika u odnosu na Kosovo morala da se oslobodi istorijskih iluzija i mitova».

Nažalost, isključivost i istorijski mitovi pratili su mnoge događaje na prostorima bivše Jugoslavije u cemu ni Kosovo, iako je dosta specifican slucaj, ne predstavlja izuzetak.