Teraz albo nigdy. Niemieckie lasy umierają

Obumieranie lasów w Niemczech jest związane głównie z bardziej suchymi i gorącymi latami i z inwazją korników. W 2020 r. zginęło tu więcej drzew niż kiedykolwiek wcześniej. Wśród nich jest wiele buków, których wiele posadzono w ostatnich latach - ze względu na ich odporność na warunki klimatyczne. Rozwiązań poszukiwano na niemieckim szczycie "Umieranie Lasów 2.0" na początku sierpnia 2021.

Kryzys klimatyczny i plaga korników są niepokojące. Ale przemyślenia i przeorientowania domaga się też gospodarka leśna. Na przykład od czasów drugiej wojny światowej świerk jest sadzony na obszarach, na których nie jest gatunkiem rodzimym. Obecnie świerk stanowi 25 procent niemieckich lasów. Jako drzewo alpejskie potrzebuje jednak wilgotnych i chłodnych warunków.

- W ciągu najbliższych dziesięciu lat ponad 50 procent lasów może zginąć z powodu złej gospodarki - powiedział DW leśnik i autor Peter Wohlleben. Lasy świerkowe zatrzymują tylko około pięciu procent wody deszczowej, ponieważ gleba jest zagęszczana podczas pozyskiwania drewna. Suche lata dodatkowo pogarszają sytuację.

- Jeśli chcemy walczyć ze zmianami klimatu, najlepiej byłoby zostawić lasy w spokoju - mówi Wohlleben. - Ekosystemy są o wiele bardziej odporne, jeśli pozostawimy je samym sobie - dodaje autor bestsellera "Sekretne życie drzew" i założyciel Akademii Leśnej. Uważa, że lasy monokulturowe muszą zostać ponownie zasiedlone przez zróżnicowane gatunki rodzime.

Drzewa są zorientowane na społeczność, uczą się od siebie nawzajem, zwłaszcza w czasach suszy - mówi Wohlleben. Kiedy drzewo rozpoznaje, że kończy się woda, przekazuje tę informację innym drzewom i wspólnie ograniczają zużycie wody. - Im bardziej zaburzamy tę sieć społeczną, tym słabszy staje się las - ostrzega ekspert.

Judith Reise, badaczka z niemieckiego Öko-Institut we Fryburgu, mówi: "Ochrona bioróżnorodności musi być podstawą wszystkiego, co robimy." Zróżnicowane i odporne ekosystemy leśne wymagają czasu, dopiero za 400 lat będą neutralne pod względem emisji CO2. Niemcy obecnie wyraźnie nie realizują swojego celu ochrony lasów ze względu na ich różnorodność biologiczną.

Najstarszy zachowany nienaruszony drzewostan, znajdujących się na niemieckiej wyspie Vilm, ma tylko około 300 lat. - W Niemczech nie mamy dzikiej przyrody - mówi Riese. Lasy są zbyt intensywnie wykorzystywane do produkcji drewna. A ponieważ służą też rekreacji, nieestetyczne martwe drewno i powalone drzewa - choć niezbędne dla bioróżnorodności - są wycinane.

Eksperci zastanawiają się nad sposobami rozwoju zrównoważonej gospodarki drzewnej w celu przeciwdziałania zmianom klimatu. W szczególności drewno mogłoby częściej zastępować niszczące klimat materiały budowlane, takie jak beton i stal. - To byłoby bardzo skuteczne rozwiązanie - powiedział Christopher Reyer, naukowiec z Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu w Poczdamie.