Илјадниците граѓани кои со месеци протестираа по улиците ги поттикнаа граѓаните да се вклучат во политичките и општествените процеси. Во 2015-та и годинава бројот на граѓани кој учествувал во протести и демонстрации значително расте на 21% односно 18%, за разлика од претходните две години кога бројката изнесувала само од 8% до 13% од граѓаните.
Ова го покажува истражувањето за граѓанско учество кое „Реактор – Истражување во акција“ го спроведе од 2012-та до 2016-та година.
Дамјан Здравев од „Реактор“ вели дека овие бројки се реалнa рефлексија на состојбите во државата и во околности кога опаѓа довербата во институциите, единствен инструмент за влијание и манифестирање на незадоволството е токму спротивставувачкиот активизам односно протестите.
„Истражувањето покажа дека веројатноста за учество во протести се зголемува со зголемување на организираноста на заедницата, па според тоа може да се заклучи дека протестите на хонорараците, новинарите, студентите, како и оние на движењето „Протестирам“ имаа мобилизирачки ефект и ги поттикнаa граѓаните повеќе да се вклучат во општествените и политичките процеси.
Како протестно движење кое континуирано и масовно артикулираше незадоволство од одлуките на власта и повикуваше на одговорност, „Шарената револуција“ веројатно најмногу влијаеше врз зголемувањето на излезноста на изборите, а со тоа и на поголема вклученост на граѓаните во политичките процеси“, вели Здравев за Дојче веле.
„Шарената револуција“ веројатно најмногу влијаеше врз зголемувањето на излезноста на изборите
Мобилизација и незадоволство
Активистката Вики Младенова вели дека ако се споредат изборните гласови за опозициската СДСМ на последните избори со оние од 2014-та и 2011-та година, оваа партија добила околу 20 до 30 илјади гласови повеќе, само од граѓаните кои биле мотивирани од протестниот период, односно граѓаните кои до тогаш не биле заинтересирани за нови политички опции и промена на власта.
„Ако таквата бројка од 20 до 30 илјади гласови е репер, тогаш оцената за влијанието на т.н. „Шарена револуција“ може да биде двојна: дека ефектот од протестите бил под еден - успешен и под два дека не бил успешен, бидејќи бројката на мотивирани граѓани и понатаму е мала“, вели Младенова.
Според неа, задржувањето на придобивките не е неопходно, колку сериозното преиспитување, лоцирање на проблематичните искуства или поставување на прашањето – „Каде и што пропуштивме?“.
„Значајно да се потенцира дека граѓанската вклученост е затворена, концентрирана во главниот град Скопје, дури и мобилизацијата беше проширена низ граѓаните кои живеат во овој град и попрецизно во Општина Центар. Таа демаркација на вклучени граѓани е значајна, затоа што истовремено ја потенцира опасноста од претставата дека сите се вклучени, а од друга страна ни дава нова насока за промислување и проактивност: интеракција со другите граѓани, со посебни групи на граѓани (кои се издвојуваат како посебни, заради нивната ранливост), можна промена на пристапот, на нарацијата и можност од инвенција (преиспитување, пресоздавање) на отпорот“, вели Младенова.
Паралелен свет од 450 илјади гласови
„Протестните движења од последните неколку години го зацврстија случајот против криминалното владеење на Груевски со што влијаеја врз изборните резултати“, вели Адела Ѓорѓиоска од левичарското движење „Солидарност". Но, сепак според неа многу поважно е социјалните движења да не се сведат само на реакција во форма на протест, или заокружено бројче на гласачко ливче.
-
Шмркови со боја и Прометеј
Илјадници против власта
Ова беа најмасовни протести на „Шарената револуција“ од нејзиниот почеток пред повеќе од два месеца, по аболицијата на осомничените политичари од страна на претседателот Ѓорѓе Иванов. Илјадници граѓани скандираа „Оставка, оставка“ и бараа уставна заштита на новоформираното Специјално обвинителство, на кое, според нив му се заканува нарачано укинување од страна на Уставниот суд.
-
Шмркови со боја и Прометеј
Гласот на граѓаните мора да се чуе
Пред Владата говореа повеќе активисти на антивладините протести, меѓу кои и Павле Богоевски. Тој порача: „Граѓаните мора да бидат дел од решението на кризата. Не за да носиме политики или да се бориме за власт, туку за да се осигураме дека идните преговарачки процеси ќе бидат транспарентни и секој граѓанин на улица ќе знае што се случува зад тие врати“.
-
Шмркови со боја и Прометеј
Боја, многу боја...
„Шарените командоси“ на протестите извадија црева од кои се прскаше со шарени бои по зградата на Министерството за правда.
-
Шмркови со боја и Прометеј
... и камења
Настрадаа и повеќе прозорци на Министерството за правда, откако се фрлаа камења и полни кофи со боја врз фасадата, додека демонстрантите пееја „Шутка не ти бега Никола“.
-
Шмркови со боја и Прометеј
Прометеј е и натаму исправен
Шарениот „Прометеј“ остана да стои. Иако демонстрантите повеќе од половина час се обидуваа да му врзат платно околу вратот со кое ќе го повлечат и турнат на земја, полицијата ги спречи во намерата.
-
Шмркови со боја и Прометеј
Полицијата направи обрач околу споменикот
Прометеј беше чуван од полицајци до доцна во ноќта. „Перформансот околу позлатениот споменик наиде на големо одобрување меѓу демонстрантите, исто како и пред неколку недели кога беше разубавен со боја. Се чини дека овој чин беше разбран како симболичен атак врз симболот на глупоста, обвиен во злато во време кога снемува леб“, оцени гаѓанскиот активист Марјан Забрчанец.
Автор: К.Озимец/Е.М.Фиданоска
„Ако протестните движења се инструментализирани само за постигнување изборни резултати, демократијата останува шуплива бидејќи е неспособна да создаде канали преку кои потребите и барањата на обичните луѓе ќе можат да се артикулираат и реализираат. Ваквите канали допрва треба да се градат и зацврстуваат.
Од друга страна, тоа што половина од нашето граѓанство сепак гласаше за криминална власт, покажува дека постои цел еден паралелен граѓански простор кој останува затворен како резултат на токсичната комбинација помеѓу клиентелизам и пропаганда. Дури кога тој простор ќе се пробие, ќе можеме да почнеме да зборуваме за револуција", вели Ѓорѓиоска.
За активистот Петрит Сарачини „Шарената револуција" сигурно влијаела на изборниот процес. „Не само поради тоа што луѓе кои беа дел од протестите се натпреваруваа на изборите како кандидати на повеќе партии, туку и поради наративот на промени коj што беше артикулиран низ граѓанскиот активизам во последниве неколку години. Дел од тие барања станаа иманетни и општоприфатени за нашето општество, кое на изборите, без оглед на парцијалните математики, во глобала покажаа дека се за промени, за онакви промени за какви што се залагаа граѓаните кои протестираа сите овие години по улиците ширум Македонија“, додава Сарачини.
Но сепак, целта според него е граѓаните да станат кројачи на својата судбина, а тоа е пат кој допрва Македонија треба да го дооди.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
„Стоп за полициската бруталност“
На 10 јуни 2011 години стотици млади луѓе излегоа на улиците на Скопје да протестираат против полициската бруталност, откако по неколкудневен молк од полицијата, беше откриена вистинската позадина за убиството на 22-годишниот Мартин Нешковски.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Студентски протести
Во ноември 2014 година започнаа големите студентски протести испровоцирани од воведувањето екстерно тестирање од страна на Министерството за образование.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
#ПоздравПленумци
Во февруари 2015 година студентите започнаа со ткн. окупација на факултетите. Незадоволството, покрај на улиците, засилено се изразуваше и во зградите на УКИМ во Скопје и други градови.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Нов замав во 2015
Протестите се вратија на улиците на Скопје со уште поголем интензитет во мај 2015 година, откако опозицијата објави дел од прислушуваните разговори во кои можеше да се слушне како владини функционери го прикриваат убиството на Нешковски.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Жестоки судири со полицијата
Граѓанските протести доведоа и до жестоки судири со полицијата. Повеќе полицајци беа повредени, а десетици демонстранти беа приведени од полицијата. Отпорот го загуби интензитетот по крвавата пресметка со терористичката група во Куманово на 9 и 10 мај во која животите ги загубија 8 припадници на МВР.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Опозициски протест
На 17 мај 2015 година опозицијата предводена од СДСМ организираше голем протест пред платото на Владата во Скопје. Протестот беше поддржан и од повеќе студентски и граѓански организации кои дотогаш демонстрираа по разни поводи, како и од неколку албански партии.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Контра-протести
Владејачката ВМРО-ДПМНЕ во неколку наврати возврати на опозициските и граѓанските протести со контра-протести. Најмасовниот се одржа во Скопје на 18 мај 2015 година.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Против Уставниот суд
Одлуката на Уставниот суд да укине законска одредба и да му го врати правото на претседателот на државата да помилува, го најави новиот бран протести кој трае до денес. На 16 март 2016 повеќе илјади граѓани протестираа во близина на зградата на Судот, откако полицијата им го блокираше пристапот. Контра-демонстранти организирани од партијата ГРОМ ја „чуваа“ зградата.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Револт против Иванов
По одлуката на Уставниот суд, Иванов набрзо го искористи вратеното право на помилување. На 12 април тој им даде „милост“ на 56 политичари и нивни соработници кои беа опфатени со истрагите на Специјалното јавно обвинителство. Својот револт граѓаните го искажаа врз неговата Народна канцеларија во Скопје.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Порта Македонија во нови бои
Фасадата на Триумфалната капија или Порта Македонија во Скопје за првпат беше обоена на 15 април. Во знак на револт поради блoкадата на движењето, демонстрантите почнаа да фрлаат боја врз фасадата.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Подготовка на „материјалот“
Балоните со боја се веќе широко распространети меѓу демонстрантите. Упатствата за нивна изработка и користење можат да се најдат и на интернет, исто како и стилизираните маички и сувенири поврзани со Шарената Револуција, поддршката за СЈО или пораките на обвинителките.
-
Како #Протестирам прерасна во #ШаренаРеволуција
Шарената револуција
Од 15 април, најпрво срамежливо, но веќе почна да се говори за почетокот на Шарената револуција. На нашата интернет страница ова име за првпат си го најде местото во наслов од текст објавена на 19 април. Во меѓувреме боењето или шарањето на „барокните“ владини и државни објекти во Скопје стана омилена пракса на демонстрантите.
Автор: Б. Георгиевски