Uzaydan böyle görünüyoruz

Yanardağlar ne kadar uzun süre uyumuş olursa olsun, uyanışları keyifsiz oluyor. 2009 yılında Rusya’nın Kuril Adalarında bulunan Sariçev yanardağının uyanışı, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan çekilen görüntülere böyle yansımıştı.

Avrupa Uzay Ajansı’nın Proba-V’i gibi gözlem uydularının görüntüleri iklim değişikliğinin etkilerini araştırmada da kullanılıyor. Bu örnek, Bolivya’nın ikinci büyük gölü Poopo’dan. Gölün Nisan 2014, Temmuz 2015 ve Ocak 2016’da çekilen görüntüleri, suların nasıl buharlaştığını ve 3 bin kilometrekarelik gölün nasıl çorak araziye dönüştüğünü gözler önüne seriyor.

Yangınlar her yıl büyük arazilerin kül olmasına ve ekolojik tahribata yol açıyor. Yangınların en önemli nedeni ise insanlar oluyor. Endonezya’da çiftçilerin tarım için yağmur ormanlarını ateşe vermesi gibi. Fotoğraftaki uydu görüntüsü, Borneo ve Sumatra adasından. Eylül 2015’te çekilmiş resimde gri dumanlar uzaydan bile yoğun bir şekilde görülebiliyor.

Bu görüntü de 2013 yılında Avrupa’nın orta kesimlerinde meydana gelen şiddetli sellerden. Pek çok nehir gibi Elbe de şiddetli yağışlar nedeniyle taşmıştı. Taşan çamurlu sular da uydu görüntüsünde net olarak seçilebiliyor.

Güçlü bir fırtına, şiddetli rüzgar ve denizde oluşturduğu girdaplar yoluyla telafi edilemeyecek hasara yol açabiliyor. Bu tür fırtınaları izleyebilmek için uydu görüntüleri hayati önem taşıyor, fırtınanın yoğunluğu, ilerlediği yön ve rüzgarın hızı gibi bilgiler veriyor. Resimde 25 Kasım 2015'te Pasifik Okyanusu’nda hızı saatte 160 kilometreye ulaşan Sandra tropik fırtınası mercek altına alınmış.

Uydular iklim değişikliği ve bunun sonucunda buzulların erimesi sürecinin gözlemlenmesinde de önemli rol oynuyor. Bilim insanları uydu görüntüleri aracılığıyla buzulların gerilemesi ve deniz suyundaki seviye yükselmelerini belgeleyebiliyor. Uluslararası Hava İstasyonu’ndan çekilen bu uydu görüntüleri Arjantin Patagonya’daki Upsala buzulunun 2002’den 2013’e kadarki geri çekilme sürecini gösteriyor.

Çölleri kaplayan kumlar bazen dolaşmaya da çıkabiliyor. Eylül 2015’te Ortadoğu’yu kasıp kavuran bu kum fırtınası uydu görüntülerine böyle yansıdı. Uydu verileri, karadaki hava kalitesi algılayıcılarını destekleyerek fırtınaların başlangıç ve gelişimini anlamaya yardımcı olan numuneler sunuyor. Bu da hava durumu tahminlerinde kullanılan yöntemlerin geliştirilebilmesine yarıyor.

Kaliforniya’daki Shasta Dağı, bölge için çok önemli bir su kaynağı. Peki kar yağmayınca? Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA, dağın karsız zirvesine ‘çıplak dağ‘ tanımlamasıyla dikkat çekmiş. Son yıllarda yaşanan kuraklık nedeniyle beyaz görünmesi gereken dağ zirveleri kahve rengine dönüştü.