Uluslararası toplum Darfur için toplanıyor

Afrika Birliği’nin Sudan’ın kriz bölgesi Darfur’daki askeri misyonu yıl sonuna kadar devam edecek. Bölgede görev yapan 7000 kişilik barış gücünün görev süresini Aralık ayının sonuna dek uzatan Afrika Birliği, ancak bölgedeki sivil halkın korunması için daha fazla askere ihtiyaç duyulduğuna dikkat çekti. Ancak bu konuda tartışmalar devam ediyor.

Fransa’nın başkenti Paris’te de Pazartesi günü Darfur için geniş çaplı bir toplantı yapılacak. Başta ABD, Fransa ve Çin olmak üzere birçok büyük devlet, Afrika ülkeleri ve uluslararası örgütler, Darfur krizini ele almak amacıyla Paris'te bir araya gelecekler. İlk kez yapılacak olan böylesine büyük bir toplantının, kanlı Darfur savaşına son verme çabalarına ivme kazandırması bekleniyor. Sudan'ın bu batı bölgesinde olup bitenleri "soykırım" olarak nitelendiren Amerikan yönetimini temsilen, Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da Paris toplantısına katılıyor.

Sudan hükümeti toplantıya karşı

Ancak bölgeye uluslararası toplumun müdahalesine karşı olan Sudan hükümeti ise Paris toplantısını "yersiz" buldu. Hartum hükümeti, ayrıca aylar süren diplomatik baskılar sonunda Darfur'daki 7 bin kişilik Afrika kuvvetinin yerine 20 bin kişilik Afrika-BM gücünün konuşlandırılmasını 12 Haziranda kabul etmişti.

20 kadar ülke ve uluslararası örgütün oluşturduğu yeni Temas Grubu, eşgüdümden yoksun girişimlerden uzak duracak. Paris toplantısına katılacak BM ve AB gibi katılımcıların önünde 4 başlık duruyor: Siyasi sürecin canlandırılması, can güvenliği ve yardım, krizin vurduğu bölgelerin yeniden inşası ve krizin bölgesel yansımaları. Toplantıya Çin'in ABD'nin yanında katılması bile, hatırı sayılır bir ilerleme sayılıyor. Zira iki ülke, bu konuda daha önce farklı görüşler ileri sürüyordu.

Bölgedeki çatışmalar

Darfur, 2003 yılından bu yana Sudan hükümetiyle isyancı grupları karşı karşıya getiren kanlı bir iç savaşa sahne oluyor. İsyancı gruplar, doğal kaynakların hakkaniyetle paylaşılmasını ve dışlandığını düşündükleri bölgelerine daha fazla özerklik verilmesini istiyor. Uluslararası örgütlerin verilerine göre, iç savaşta en az 200 bin kişi hayatını kaybetti, en az 2 milyon kişi mülteci konumuna düştü.

Bölgedeki çatışmalar ise 2003 yılında Sudan Kurtuluş Ordusu (SKO) ile Adalet ve Eşitlik Hareketi (AEH) isyanıyla başlamıştı. Mücadele sürerken bu grupların içinden birçok küçük grup daha ortaya çıktı. Bu savaşta Cancavidler olarak adlandırılan Arap milisleri Sudan hükümet kuvvetlerini destekliyor. Milisler, köylülere zulmetmek ve etnik temizlik yapmakla suçlanıyor. Sudan hükümeti, geçen yılın mayısında Nijerya'da isyancı gruplardan biriyle barış anlaşması yaptı, ama şiddet ve insanlık dramı sona ermedi.

Darfur neresi?

Çad, Libya ve Orta Afrika cumhuriyetinin kuşattığı Darfur'un yüzölçümü 500 bin kilometrekare. Bir kısmı çöl olan Darfur; Batı, Kuzey ve Güney olmak üzere üç eyalete ayrılıyor. Hayvancılık halkın en büyük gelir kaynağı. Bölge toprakları petrol, uranyum ve bakır bakımından zengin.

Darfur, 1917 yılına kadar bağımsız sultanlıktı. O yıl Sudan tarafından ilhak edildi. 6 milyon nüfusa sahip bölge adını, en büyük kabilelerden sayılan Furlardan alıyor. "Dar Fur" (Furların Evi) anlamına geliyor. İç savaşın dini boyutu yok. Zira Furlar, Masalitler, Zagavaslar ve diğerleri Arapça konuşan Müslüman toplulukları.