Türkiye'nin doğudaki hazineleri

M.Ö. 34 yılında ölen Kommagene Krallığı'nın lideri 1'inci Antiochos'un mezarının bulunduğu Nemrut Dağı her gün binlerce ziyaretçi ağırlıyor. Nemrut, belki de günbatımının en güzel izlendiği yerlerden biri. Ancak uçurumun kenarından ve karlı yollardan tırmanmak biraz cesaret işi.

Mardin'in Midyat ilçesi de Mardin gibi çatısız taş evleri ve konaklarıyla biliniyor. Pek çok Türk dizisinin çekildiği Midyat'taki Konuk Evi ise turist akınına uğruyor.

Mardin'de Deyrulzafaran Süryani Manastırı 5'inci yüzyılda kurulmuş. Manastır içerisindeki en ilginç yapı ise manastırın üzerine inşa edildiği 2 tonluk taşlardan çatıya sahip olan 4 bin yıllık Güneş Tapınağı.

Zeugma antik kentinin büyük bölümü sular altında kalmadan önce kurtarılan mozaikler Gaziantep'te Zeugma Mozaik Müzesi'nde toplandı. Kurtarma çalışmaları sırasında bir villanın tabanında bulunan ünlü "Çingene Kızı" mozaiği de burada. Mozaiğin eksik parçaları ABD'ye kaçırılmış, uzun müzakereler sonucu geçen yıl geri alınmıştı.

2000 yılında Şanlıurfa'nın Halfeti ilçesinin büyük bölümü Birecik Barajı'nın suları altında kaldı. Karagülün tek yetiştiği yer olan eski Halfeti tekne turlarıyla gezilebiliyor. Halfeti'ye bağlı Savaşan köyünün de sular altında kalmasıyla böyle bir görüntü ortaya çıktı.

Türleri tehlike altında olan göç ederek yaşayan son kelaynaklar Türkiye'de. Birecik Kelaynak Üretme İstasyonu'nda kalan 300 kelaynak koruma altında. Tesis yetkilileri ayrıca Fırat kaplumbağası, çöl varanı ve çizgili sırtlanı da koruma altına almış.

Hitit Kralı Şuppiluliuma'nın 1,5 metre boyunda ve 1,5 tonluk heykeli sayısız Hitit eseri ve mozaikle birlikte Hatay Arkeoloji Müzesi'nde. Bir elinde başak, bir elinde mızrak tutan sevimli heykel eşsiz olarak değerlendiriliyor.

Şanlıurfa'ya 44 kilometre uzaklıkta bulunan Harran ilçesi dünyanın ilk üniversitelerinden birinin kalıntılarına sahip. Bir rasathane kulesine sahip. Örneğin bugünkü Harran'da doğan astronom El Battani burada Dünya ile Ay arasındaki mesafeyi ölçmüş.

30-40 yıl öncesine kadar insanların yaşadığı Harran'ın konik evleri de ilçenin en çok bilinen yapılarından. Fotoğraftaki ise eski aşiret ağasının dokuz eşi ve 36 çocuğuyla yaşadığı ev.

Tek tanrılı dinlerin öncüsü sayılan İbrahim Peygamber'in Kral Nemrut tarafından öldürülmek üzere ateşe atılması emrini verdiği sırada ateşin suya dönüştüğüne inanılan Balıklıgöl de Şanlıurfa'da en çok ziyaret edilen yerlerden.

12 bin yıl önce inşa edilen ve kasten gömüldüğü için binlerce yıldır zarar görmeden günümüze dek ayakta kalabilen Göbeklitepe, Türkiye'nin en gizemli bölgelerinden. Üstelik bu yıl Türkiye'de Göbeklitepe yılı ilan edildi.

3400 yıldır bir ibadethane olarak kullanıldığı belirtiliyor. Musa Peygamber döneminde sinagog, İsa Peygamber döneminde Saint Toma ya da Mar Toma adlı kilise olarak kullanılan bina, 7'inci yüzyılda Halife Ömer döneminde Diyarbakır'ın sahabelerce fethi sonrası camiye dönüştürülmüş. Ülkedeki dikdörtgen planlı tek cami.

Ünlü şair Cahit Sıtkı Tarancı'nın 1910 yılında dünyaya geldiği ev Diyarbakır'da Ulu Cami yakınlarında müze olarak ziyaret edilebiliyor. 1733 tarihli bina sonbahar, yaz, ilkbahar, kış adlı dört bölüme ayrılıyor.

Batman Çayı üzerindeki köprü 1147/48 yılında inşa edilmiş. Köprü üzerindeki hamamın hikayesi ilginç. Malabadi, bir sınır köprüsü gibi. İnşa edildiği dönem kente gelenler yeterince temiz bulunmadıklarında bu köprüde yıkanıp, öyle kabul ediliyormuş.

Binlerce yıldır sayısız medeniyete ev sahipliği yapan Batman'a bağlı Hasankeyf, Ilısu Barajı'nın haziran ayında su tutmaya başlamasıyla sular altında kalacak. Şu sıralar Hasankeyf'i yüzeyde görebilmek için son günler olabilir. Başak Sezen ©Deutsche Welle Türkçe