TÜR 1811 Afghanistan Taliban-Aussteiger

NATO'nun tahminlerine göre Afganistan'da ülke geneline yayılmış yaklaşık 25 bin radikal İslamcı Taliban militanı bulunuyor.

Devlet Başkanı Hamid Karzai yeni bir projeyle, binlerce militanı yeniden topluma kazandırmaya, silahlarını bıraktırıp Taliban ve El Kaide'ye sırt döndürtmeye çalışıyor. Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, NATO ülkelerinin de Karzai'ye bu projede destek verdiklerini kaydediyor:

''Eski huzurlu toplum yaşamına dönülmesi amacıyla işbirlikçiler için bir köprü kurmaya çalışıyoruz. Bu proje katı teröristleri ikna etmeye yeterli olmayacaktır, o nedenle çekirdek kadro için geçerli değil. Ama yoksulluktan kurtulmak için 200 dolar karşılığında Taliban'a katılan, okuma yazma bile bilmeyen, çatışmalardan bıkıp usanmış olup da geri dönmek isteyenleri ikna edecektir.''

Maddi yardım neden tehlikeli?

Westerwelle de diğer NATO ülkelerinin politikacıları gibi Afganistan'daki sorunun ancak politik çözümlerle sona erdirileceğine inanıyor. O nedenle önümüzdeki 4 yıl içerisinde toplam 70 milyon dolar yardımda bulunmayı hedefliyor. ABD'nin de 100 milyon dolar sözü verdiği yardımların toplam tutarının 260 milyon doları bulması bekleniyor. Fona katkıda bulunan diğer büyük bağışçılar ise Japonya ve İngiltere. Ancak uzmanlar toplumsal barışın satın alınmayacağı konusunda uyarıyor ve maddi yardımların tehlikelerine dikkat çekiyor. Bu uzmanlardan biri de Avrupa Uyum Araştırmaları Merkezi'nden Afganistan uzmanı Conrad Schetter:

''Bu programın tehlikeye sebep verebilecek temel sorunu, büyük miktarda bir maddi kaynağın kullanıma sunulması. Şimdi bu paradan pay almak isteyen herkes 'evet, ben de Taliban'ım' diye ortaya çıkacak. O nedenle bence önümüzdeki aylarda Afganistan'da hiç görmediğimiz kadar fazla Taliban militanına tanık olacağız.''

Ancak Almanya hükümeti, hiçbir eski militana doğrudan para verilmesine taraftar değil. Onun yerine okuma-yazma kursları, eğitim olanakları ve istihdam yaratan projelere maddi yardımda bulunmayı istiyor. Örneğin Afganistan'a akan milyonların bir bölümü ile mayın temizleme programında çalışma imkanı yaratmak hedefleniyor. Ancak uzman Schetter, daha önce de Taliban militanlarını yeniden topluma kazandırmak için benzer projelerin uygulanmaya çalışıldığını, ancak başarısızlıkla sonuçlandığını belirtiyor. ''Daha önce de okul ya da çeşme inşaatı gibi yardımlar yapılmış ve bunlar tabii belli bir gelişme sağlamış ancak yine de bazı elit kesimin bu projelerde meşruluk kazanarak, gücünü pekiştirmesine hizmet etmiştir'' diyor.

Teslim olan Taliban militanları

Ancak NATO askerleri, bu yeni proje ile Afganistan'da elde edilen ilk başarılardan söz etmeye başladılar bile. Uluslararası Güvenlik Destek Gücü ISAF birlikleri 4 bin köyde bu programın hayata geçirilmesine yardımcı oluyor. ISAF sözcüsü General Josef Blotz, son üç ayda kaydedilen başarıları şöyle özetliyor:

''Bunların arasında, topluma dönüş projelerinde elde edilen en küçük başarı programına ilgi gösteren Taliban militanları ile görüşmeye başlanmış olması da var. Ancak elde edilen daha büyük başarılardan da söz etmek mümkün. Yani gerçekten ağır silahları teslim edip kayıt altına alınan ve köyüne geri dönmüş Taliban militanları da var. Yani bu yaşadıklarımızın, gördüklerimizin gerçekten cesaret verici olduğunu söyleyebilirim.''

Teslim olan militanlar 3 ay boyunca köylerinin yakındaki bir terhis merkezinde kalıyorlar. Burada eski silah arkadaşlarının intikam saldırılarından da korunuyorlar. Ayrıca kayıt altına alınıyor, çeşitli testlerden geçiriliyor daha sonra da bir meslek edinmeleri için eğitim programlarına katılıyorlar.

Afgan ve NATO birlikleri, Taliban militanlarını uzun vade de topluma kazandırma çalışmaları içerisinde. Bu konuda kesin olan bir şey var, o da: Afgan güvenlik birimlerinin 2014 yılında güvenliklerini kendilerinin sağlayıp sağlayamayacağı aynı azamanda bu geri dönüş projesinin de başarılı olmasına bağlı.

© Deutsche Welle Türkçe

Julia Hahn/ Çeviren: Başak Demir

Editör: Ahmet Günaltay