Sarkozy'e soldan ağır darbe

Fransa’da pazar günü yapılan kısmi Senato seçimleri muhalefetteki sol partilerin zaferiyle sonuçlandı. Ana muhalefetteki Sosyalistler (PS), Komünistler (PC), Radikaller ve Yeşiller’den oluşan sol partiler 348 koltuklu Senato’daki toplam koltuk sayılarını 175’e yükselterek mutlak çoğunluğu yakaladı. Bu sonuçlar genel anlamda sol için tarihi bir zafer anlamına geliyor, zira Fransa’nın beşinci cumhuriyete geçtiği Ekim 1958’den bu yana sol hiçbir zaman Senato’da mutlak çoğunluğu elde edememişti.

Seçimler sonunda Senato’da PS 127, PC 21, Radikaller 17, Yeşiller ise 10 senatörle temsil edilecek. Seçim öncesinde PS’nin 115, Komünistler'in 20, Yeşiller'in ise 4 senatörü bulunuyordu. Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin iktidar partisi Halk Hareketi Birliği’nin (UMP) Senato’daki üyesi sayısı ise 147’den 144’e geriledi. Merkez partilerin 29 olan senatör sayısı da 26’da kaldı.

"Tarihi zafer"

Sonuçlar genel olarak sol partiler tarafından “tarihi zafer” olarak yorumlanıyor. PS’nin Cumhurbaşkanı aday adayları ise gelecek yıl ilkbaharda yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimini göz önünde bulundurarak sonuçların şu anki Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy için “hezimet” olarak yorumlanıyor. PS’nin en iddialı aday adayı François Hollande seçim sonuçlarında “Sarkozy sisteminin çöküşünü” görüyor. PS’nin diğer aday adayı Martine Aubry de Sarkozy için “yenilgi”den söz ediyor. Cumhurbaşkanlığı Sarayı Elysée’den yapılan açıklamada ise seçim sonuçları “sol partilerin 2004 yılından bu yana yerel seçimlerde elde ettikleri sonuçlara” bağlanıyor.

Fransa’da Senato seçilmiş vekiller tarafından seçildiğinden son sonuçların gelecek yılki Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimleri için gösterge olduğunu söylemek oldukça iddialı. Zira Senato, milletvekilleri ve bölge, il ve belediye meclis üyelerinden oluşan ve “büyük seçmenler” adı verilen 150 bin kişilik bir kitle tarafından seçiliyor. 2008 yılında yapılan yerel seçimler solun zaferiyle sonuçlanmış olduğundan 25 Eylül pazar günü yapılan kısmi seçimlerin sonuçları da bu nedenle sürpriz sayılmaz.

Sarkozy zorda

Ancak Senato'daki yeni aritmetik Sarkozy ve ekibi için iki temel sorunu beraberinde getiriyor. Birincisi; iki kamaralı bir parlamentoda, alt kanadın sağcı iktidar, üst kanadın ise sol muhalefetin elinde olduğu bir ortamda yasal çalışmalar aksayacak. Sol muhalefet özellikle ekonomik konulardaki yasaların geçmesini zorlaştıracak veya erteletmeye çalışacak. Bu da ekonomik konuların damgasını vuracağı cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasının tam ortasında Sarkozy ve hükümetinin icraat kapasitesini frenleyecek.

Fakat Senato'nun solun eline geçmesi Sarkozy ve iktidar partisini en çok yolsuzluk dosyaları konusunda titretiyor. Sarkozy ve yakın çevresi hakkında son aylarda olağanüstü ciddi yolsuzluk iddiaları ortaya atılmış durumda. İktidar partisi bugüne kadar hem Meclis hem de Senato’da çoğunlukta olduğundan bu dosyalar hakkında parlamento araştırma komisyonları kurulamıyordu. Senato’nun solun denetimine geçmesiyle bu denklem de teorik olarak değişti. Şimdi Senato’daki sol partilerin yolsuzluk dosyaları hakkında komisyonlar oluşturma fırsatı bulunuyor.

Sol bu fırsatı kullanacak mı ya da kullanmak isteyecek mi henüz bilinmiyor. Ancak kullandığı takdirde, başta İzmir doğumlu eski Başbakan Edouard Balladur’ün 1994-1995 yıllarındaki cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasında kullanılmak üzere Pakistan’a denizaltı satışıyla ilgili gündeme gelen yolsuzluk iddiaları konusunda dönemin Bütçe Bakanı Sarkozy ve çevresindeki bazı siyasilerin Senato tarafından TV kameraları önünde sorgulanması gündeme gelebilir. Böyle bir senaryonun gerçekleşmesi halinde cumhurbaşkanlığı kampanyasına hazırlanmakta olan Sarkozy’nin çok zor durumda kalabileceği yorumları yapılıyor.

Yeni başkan seçilecek

Ancak bu girişime el atmadan önce sol partileri Senato’da bekleyen önemli bir randevu var. Senato’nun yeni başkanını belirleyecek seçim 1 Ekim cumartesi günü yapılacak. Şu anki UMP'li Başkan Gerard Larcher yeniden aday olacağını bildirdi. Solun ise henüz ortak bir adayı yok. PS’nin grup başkanı Jean-Pierre Bel en kuvvetli aday olarak gösteriliyor.

Bel, cumhurbaşkanlığı aday adayı François Hollande’a yakın biri isim. PS içinde cumhurbaşkanlığı ön seçimleri gelecek iki hafta içinde yapılacak. Dolayısıyla adaylar arasında parti içinde kıyasıya bir kapışma var. Bu durumda gizli oylamayla yapılacak Senato başkanlığı seçiminde PS içinde Bel’i desteklemeyecek senatörler çıkabileceği yorumları yapılmakta. Yeşiller François Hollande’ın nükleer yanlısı politikasını sevmiyor. Bazı komünistler ise Hollande’ı aşırı liberal buluyor.

Dolayısıyla solun Senato’da mutlak çoğunluğu elde etmesi genel anlamda tarihi bir zafer olsa da, ülkede devlet protokolünün iki numaralı ismi olan Senato başkanlığını elde etmesi cumhurbaşkanlığı perspektifinde solun Sarkozy’ye karşı birliği açısından sembolik öneme sahip. Aksi takdirde Senato’da mutlak çoğunluğa rağmen ortak başkanda anlaşamayan Fransız solu için bu son zafer Pirüs zaferinden öteye gitmeyebilir. 

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Kayhan Karaca / Strasbourg

Editör: Hülya Köylü