OONI: İnternet sansürün izini sürüyor

Özgür internete ulaşmak her yerde kolay değil. Demokratik olmayan birçok ülkede, hükümetler haber sitelerini engelliyor veya vatandaşların sanal ortamda neler yaptığını kontrol ediyor. Yakalanma korkusu, internet kullanıcılarının kendilerini özgürce ifade edebilmelerini engelliyor ve yaratıcılıklarını köreltiyor.

Bilgisayar korsanları, otoriteler tarafından farkedilmeyi zorlaştırmak için Tor gibi sistemleri veya internetin anonim bir şekilde kullanılmasını sağlayan arama motorları geliştirdiler.

Psiphon veya VPN gibi uygulamalar da sansürün bulunduğu bölgelerde, engellenmiş bilgilere özgürce ulaşmayı sağlıyor.

OONI internet sansürünü görünür kılıyor

Ancak internet sansürüne karşı verilen mücadele, sürekli oynanması gereken bir saklambaç oyunu gibi. Kullanıcılar için geliştirilen bazı programlarda, yazılım geliştiricilerinin de yardıma ihtiyacı olabiliyor.

Bu sebeple, Açık Ağ Gözlemevi veya Open Observatory of Network Interference (OONI) adlı proje, OONI Probe App adlı uygulamayı 21 Nisan’da hayata geçirdi.

Bu uygulama sayesinde internette uygulanan farklı sansürler ile birlikte, ağ hızının kontrolü veya video izleme hızı gibi performans ölçümleri de yapılabiliyor. DW’ye konuşan bilişim uzmanı Oliver Linow “Hedefimiz tüm dünyada engellenen web sitelerini tespit etmek” diyor.

Linow sözlerini “Bu uygulamaya Android üzerinden ulaşmak zaten mümkündü. Şimdi de masaüstü uygulaması olarak Windows ve Mac OS ile de ulaşılabilir” diye sürdürüyor.

Kullanıcıların ayarları değişmemeleri halinde, OONI sonuçları otomatik olarak yayımlıyor.

Halk baskı yaratmalı

OONI’yi geliştirenler, siyasi çözüm sağlayabilmek ve baskı yaratabilmek için internet sansürü hakkında mümkün olduğunca fazla veri toplamak ve yayımlamak istiyorlar.

WhatsApp, Facebook Messenger, Telegram gibi iletişim araçlarına benzer olarak, bu uygulama da birilerinin web sitelerine veya sosyal medyaya erişimi engelleyip engellemediğini kontrol edebiliyor. Böylece, Tor tarayıcısı ve Psiphon gibi yazılımlar için OONI de aynı işlevi görüyor.

Ayrıca telekomünikasyon sağlayıcılarının veya hükümetlerin ara cihazlar kullanmaları durumunda da bunu tespit etmek mümkün. OONI’deki mekanizmalar, internet trafiğini kontrol ediyor. Böylece arayüzler hangi sitelerin engellendiğini bularak internet sansürü hakkında önemli bilgiler sağlıyor.

OONI uygulamasının kullanılabildiği diğer diller ise İngilizce, Çince, Rusça, İspanyolca, Fransızca, Türkçe, Tayca, İtalyanca, Yunanca, Katalanca, Slovakça, Portekizce ve Almanca.

Katılımcıların etkisi büyük

DW’ye açıklama yapan Linow, “Herkes bu uygulamayı indirip onunla tarama yapabilir. Böylece uygulama, kullandığınız servislerin başka bilgisayarlar tarafından ulaşılıp ulaşmadığına bakabilir” diyor. Bu yüzden, OONI’nin işleyebilmesi için mümkün olduğunca fazla sayıda katılımcıya ihtiyacı var. “OONI’nın işlemesi veri toplayarak sağlanıyor.”

Eğer kendinize ait bir uygulama varsa veya birinin sitenizi engellediğinden şüphe ediyorsanız, OONI ile kendi sitenize giriş yapabilirsiniz. Böylece uygulama ile şüphelerinizi kontrol etme şansınız var. “Uygulama oldukça uzun bir listeyi gözden geçiriyor. İhtiyacınız olan URL’ler da orada ve bunu kontrol edebilirsiniz” diyor Linow.

Ancak kullanıcıların her zaman dikkatli olmasında fayda var. Bu uygulama, riskten arındırılmış değil. Otoriter rejimlerde ise suçlamalara maruz kalma ve ceza alma gibi riskler ihtimal dahilinde.

Fabian Schimdt

©️ Deutsche Welle Türkçe