Krizin faturası dört trilyon doları aştı

Uluslararası Para Fonu bankaların dönüşü olmayan kredi ve karşılıksız borç senetleri yüzünden 2010 yılına kadar dört trilyon dolar zarar edeceğini hesaplamış. Daha önce global finans erozyonunun iki trilyon dolarla sınırlı kalacağı tahmin edilmekteydi. Para Fonu’nun son raporunda bu zararın üçte ikisinin ticari bankalardan kaynaklandığı, emeklilik fonlarıyla sigortaların da bir trilyon dolardan fazla zarar edecekleri belirtiliyor.

Finans piyasası istikrar raporu, ABD, Avrupa ve Japonya’daki ‘sorunlu varlıkları’ kapsıyor. Sadece ABD’deki değersiz senet ve karşılıksız kredilerin 2,7 trilyon dolar tuttuğunu hesaplayan Para Fonu’na göre bu rakam Ocak ayı tahminlerinin 500 milyar dolar kadar üzerinde. Avrupa’nın batık kredi ve senetleri banka aktiflerinin 1,2 trilyon dolar erimesine yol açacak. Japonya’nın heba olan finans varlıkları da 149 milyar doları buluyor.

Benzeri görülmemiş tedbirler

Uluslararası Para Fonu Sermaye Piyasası Başkanı Jose Vinals 4,1 trilyon dolarlık kaybın üçte birinin bilançolara yansıdığını, sabit varlıkların üçte ikilik amortisman kaybının ise henüz hesaplara geçmediğini açıkladı. Krizin patlak verdiği ABD’nin bu alanda daha ilerde olduğunu belirten Vinals ve ekonomik düzelmenin beklenenden daha hızlı gerçekleşmesi durumunda finans varlıklarındaki zararın küçülebileceğini dile getirdi.

Para Fonu Sermaye Piyasası Başkanı Jose Vinals krizle mücadele için alınan benzeri görülmemiş tedbirler sayesinde güven ortamının oluşmaya başladığını ancak finans piyasasındaki belirsizlikleri ortadan kaldırmak için daha kararlı tedbirler alınması gerektiğini söyledi. Para Fonu, gerekli ve anlamlı olması şartıyla, bankaların geçici olarak devletleştirilmesini onaylıyor. Para Fonu’nun iktisadi etütler biriminden Jan Brockmeijer olumlu işaretler bulunduğunu ancak henüz düzlüğe çıkılmadığını, söyledi.

Sorunlu senet yükü

Para Fonu’nun finans piyasası istikrar raporunda banka bilançoları ‘sorunlu senetlerden’ arındırılmadığı ve taze sermayeye paralel olarak yapısal değişiklikler yapılmadığı takdirde bankaların yakalandığı hastalığın bütün ekonomik hayat üzerinde yük olmayı sürdüreceği belirtiliyor. Para Fonu aynı zamanda hükümetleri de, mali ve ekonomik krizle mücadelede aşırı borçlanılmaması hususunda uyarıyor.

Zaruri adımların çabuk ve etkili bir şekilde atılması durumunda bile ekonomik düzelmenin yavaş ve sancılı geçeceğine vurgu yapılan raporda, başlayan borçlanmayı azaltma sürecinin ABD, İngiltere ve Euro bölgesinde kredilendirme hacmini daraltacağı, hatta negatif kredilendirme döneminin başlayabileceği ve bu durumun düzelmesinin yıllar alacağı belirtiliyor.

Global büyüme hızı ilk kez ekside

Hafta sonunda yapılacak olan Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu ortak genel kurulu için hazırlanan küresel ekonomik tahmin raporuna göre global büyüme hızı 60 yıldır ilk kez eksiye düşecek. Para Fonu, global ekonomik hasılanın yüzde yarım ile yüzde bir oranında azalmasını bekliyor. Tahminlere göre 2009 yılında Avrupa’yı eksi %3,2, ABD'yi ise eksi %2,6’lık büyüme bekliyor. Para Fonu’nun tahminleri doğru çıkarsa 2010 yılından itibaren dünya ekonomisi toparlanmaya başlayacak ve global büyüme hızı %1,5 ila %2,5 olacak.

Derleyen: Ahmet Günaltay

Editör: Nihat Halıcı