İsrail'de kritik oylama

İsrail Parlamentosu Knesset, dün tartışmaya başladığı Gazze’den çekilme planını bugün oylayacak. Gazze’den çekilme planının İsrail Başbakanı Ariel Şaron’un istediği gibi, kabul edilmesi bekleniyor. Ancak, bu oylama yalnızca Gazze’nin kaderini değil, İsrail iç siyaseti ve bölgedeki şiddeti de etkileyecek.

Boşaltılacak yerleşim birimleri

Şaron’un ısrarla kabul ettirtmek istediği çekilme planı, Gazze’deki bütün Yahudi yerleşim birimlerinin yanı sıra Batı Şeria’daki 150 yerleşim biriminin dördünün boşaltılmasını öngörüyor. Bu yerleşim birimlerinden çıkarılacak İsrail vatandaşlarının sayısı 8 bin 800 civarında. 1967’den sonra, İsrail’in işgal ettiği topraklarda yaşayan Yahudi sayısı ise 400 bine yaklaşıyor. Ayrıca Plana göre, Gazze’nin deniz ve hava sahası hala İsrail’in elinde olacak ve Mısır sınırı da İsrail denetiminde olmaya devam edecek.

Yahudi yerleşimcilere tazminat

Şaron’un planı, bütün muhalefe rağmen kabul edilirse, yerleşim birimlerini boşaltacak olanlar aile başına 350 bin dolara kadar çıkan tazminatlar alacaklar. Boşaltma planına karşı çıkan yerleşimcilere de hapise kadar gidecek cezalar öngörülüyor. Ancak bugünkü oylama yine de Gazze’den çekilme planının kabul edildiği anlamına gelmiyor. İsrail’de yasa tasarıları, önce Knesset Genel Kurulu’nda tartışılıyor, bu uygulamaya 'ilk okuma' deniliyor, kabul görürse, komisyonlara gönderiliyor. Komisyonlarda son şekli verildikten sonra, tekrar genel kurula geliyor. Gazze’den çekilme planı da henüz yalnızca ilk okumasında.

Plana karşı çıkan milletvekilleri

Bugünkü oylamada, plana 120 sandalyeli Knesset’te, kesinlikle hayır oyu verecek milletvekili sayısı 48. Bu milletvekilleri arasında Şaron’un koalisyon ortağı Milli Dindar Parti de var. Bu durum İsrail koalisyonunun dengelerini de bozacağa benziyor.

Plana, "hayır" oyu verecekler arasında koalisyonda olmayan Ortadoks Yahudi Partisi Şas da var. İsrail’in başhahamlarından ve Şas Partisi'nin ruhani lideri, plana ”hayır” denmesi gerektiğini söylemişti. Şaron’un kendi partisi Likud içinde de "hayır" diyecekler var. Likud’un Knesset’teki 40 milletvekilinin neredeyse yarısının ”hayır” oyu kullanması bekleniyor.

İşçi Partisi'nden Şaron'a destek

Bununla birlikte muhalefetteki İşçi Partisi ”evet” diyecek ve Şaron Gazze’den çekilme planını muhalefetin vereceği oylarla muhtemelen Knesset’ten en az 63 oyla geçirmiş olacak. Şaron’nun ”hayır” kampına yönelik tehditleri arasında, bakanlarını koltuklarından etme, koalisyonu bozma ya da seçimlere gitme gibi seçenekleri var.

Likud içinde Şaron’un en büyük rakibi, Maliye Bakanı ve eski İsrail Başbakanları'ndan Benjamin Netenyahu da plana karşı. Ancak, plana 'hayır' oyu verirse, mevcut koalisyonun bozulması ve Likud’un İşçi Partisiyle yeni bir koalisyona gitme olasılığı Netenyahu’yu endişelendiriyor. İsrail ekonomisini düze çıkarmak iddasıyla ”yeni sağ” felsefesine uygun politikaları uygulayan ve bu politikaların başarıya ulaşarak, oy getirmesi üzerine siyasi geleceğini kuran Netenyahu, koalisyona İşçi Partisi’nin girmesiyle, ekonomik tedbirlerini uygulayamayacağı endişesini taşıyor. Yine Likud içindeki başka bir muhalif bakan, Dışişleri Bakanı Silvan Şalom da, İşçi Partisi koalisyona girerse, Dışişleri Bakanlığı koltuğunu, İşçi Partisi'nin önde gelen isimlerinden Şimon Perez’e kaptırabileceğini biliyor. Bu iki bakanın bu gibi sebeplerle bügün ya çekimser kalması ya da ”evet” demesi bekleniyor.

Planı referanduma götürme planları

Netenyahu ve Şalom gibi bakanlarla, Milli Dindar Parti’nin, Şaron’un, koalisyonu bozma olasılığının önüne geçmek için planı referanduma götürmek gibi bir istekleri var. Şaron ise, referandumun çekilme planını geciktireceğini düşünüyor. Bu nedenle de referanduma başından beri karşı çıkıyor. ”Hayır” oyu kullanacaklarsa, bugünkü oylama henüz ilk okuma olduğu için ve planın nihai halini bulmasının Mart başını bulacağı için, bugünden itibaren dört ay gibi bir süreye sahip olduklarını ve bu süre içinde, Şaron’u referanduma zorlamayı planlıyorlar.

İsrail toplumunun yüzde altmışının çekilmeden yana olduğu kamuoyu yoklamalarında ortaya konuluyor. Ancak referandum günü geldiğinde, çok daha örgütlü olan yerleşimcilerin sandık başına gideceği, çekilmeden yana olanlarınsa, evlerinde kalmayı tercih edeceği düşünülüyor. Bu da bir referandumda, çoğunluğun isteğinin tersine, Gazze’den çekilme planına ”hayır” çıkması olasılığını beraberinde getiriyor.

Şaron kararlı

Oysa Şaron, Gazze’den çekilme konusunda kararlı gözüküyor. Şaron ya da yardımcılarının şu ya da bu biçimde ifade ettiği gerekçeler arasında, çözüm için ortaya konulmuş olan ve Amerikan yönetiminin de destek verdiği ”yol haritasının” hayaletini ortadan kaldırmak da var. Diğer gerekçeler arasında da Filistin Devleti olasılığını yok etmek ya da kaçınılmaz olduğu zaman Gazze ile sınırlı tutmak, gittikçe daha fazla kabul görmeye başlayan ”iki ulus bir devlet” formülünün önünü kesmek ve böyle bir durumda Yahudi nüfusunu daha fazla göstermek gibi nedenler var. Ayrıca Şaron, Gazze’nin işgali için kullandığı enerji, asker ve parayı, Batı Şeria’nın işgali için kullanmayı da planlıyor.

Çekilme planı gündemden düşmeyecek

Bugünkü oylamadan sonra, en az bir dört ay daha Gazze’den çekilme planı gündemde olacak. Bir yandan yeni koalisyon seçenekleri tartışılırken, bir yandan da bölgedeki şiddet artacak. Yerleşimcilerin, Filistinlilere yönelik, tarla ve ağaçları sökmekten, Filistinli öldürmeye kadar giden terör eylemleri, muhtemelen artacak. Ayrıca İsrail ordusu içinde bir bölünme daha gündeme gelecek. Dindar bazı askerler ve onların hahamları, yerleşim birimlerinin boşaltılmasına ilişkin emirlere uymayacaklarını açıklamışlardı.

Şaron’a yönelik tehditler de çekilme planı nedeniyle arttı. Çekilmeden yana olan Şimon Perez de dün katıldığı bir gösteride, konuşmasını kurşun geçirmez bir camın arkasından yaptı.