İran'da muhafazakarların yenilgisi

“İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, seçim sandıklarının kapanmasından birkaç saat sonra Uzmanlar Meclisi ve yerel yönetim seçimlerini Batı’nın ders çıkarabileceği ‘destan’ ilan ederek kutladı. Bu gururlu ve seçimleri kazanacağından emin tavrı yerini zamanla kızgınlığa bıraktı. Öfkesi, antik dönemlerde olduğu mesajı getirenlere yönelikti. İran Cumhurbaşkanı, seçimlerin beklediği gibi olmadığı yönündeki iddiaları yabancı meydanın uydurması diye nitelendirdi.

İran’daki seçimlerin ülkede temel bir değişikliğe yol açmayağını, ancak ülkedeki politik barometreyi göstermesi açısından önemli olduğunu anlamak için Ahmedinejad karşıtı olmak gerekmiyor. Seçimlere katılım birdenbire artış kaydetti. Son seçimlere oranla bu seçimlerde üç kat daha fazla seçmen sandık başına gitti.

Bu da sekiz yıllık Hatemi iktidarı sırasında sandık başına gitmeyen İranlıların bunu aşmaya çalıştığını gösteriyor. Sekiz yıllık hayal kırıklığı döneminde, birçok İranlı politikadan soğudu. Bunun bir sonucu olarak da iktidara muhafazakarlar geldi. Yerel yönetimlerde ve parlamentoda çoğunluğu aldıkları gibi cumhurbaşkanlığı koltuğuna da bir muhafazakar oturdu.

Mahmud Ahmedinejad, ülkeyi geçmişe, İran devriminin yapıldığı yıllara götürmek istiyor. Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ilhamını ise demokrasi ve özgürlüğe önem vermeyen radikal dinci Ayetullah Mizbah Yezdi’den alıyor. Yezdi’nin elinde olsa Uzmanlar Meclisi’nin kendi bildiği doğru yolda ilerlemesini mümkün kılardı. Ancak seçimler sonrasında bunu yapması mümkün değil. Yezdi, 86 üyeli Uzmanlar Meclisi’nde altıncı sırayı alabildi. En fazla oyu ise ılımlı olarak tanınan eski İran Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani aldı.

Uzmanlar Meclisi abartılmamalı. Ancak bir çeşit politbüro gibi çalışan bu meclis, ülkenin en yetkili dini liderini seçebiliyor ya da onu görevden alabiliyor. Şimdiye kadarki muhafazakar yapısına bir de daha radikal dinci bir yapının hakim olmasının yol açacağı sonuçları tahayyül etmek mümkün. Ahmedinejad ve taraftarlarının meclisle ilgili bu çabaları başarısızlıkla sonuçlandı.

Bunun nedenini, vatandaşların İran Cumhurbaşkanı’nın uyguladığı politikalardan duyduğu rahatsızlıkta aramak gerekir. Mahmud Ahmedinejad nükleer program tartışmaları, İsrail ve Yahudi soykırımıyla ilgili açıklamalarıyla İran’ın uluslararası toplumdan izole olmasına yol açtığı gibi yüksek petrol gelirine rağmen birçok İranlının ekonomik anlamda refaha ermesini de başaramadı.

Elbette ki İran’daki yerel seçimler ülkenin izlediği ulusal politikanın değişmesini sağlayamaz. Fakat seçmenler oylarıyla yukarıya, yani Mahmud Ahmedinejad’a dolaylı olarak mesaj vermek istediler. Bunu da Ahmedinejad yandaşları gibi daha büyük tehlike arz edecek adayları seçmek yerine, daha az tehlikeli ama yine de beğenmedikleri muhalifleri seçerek yaptılar.”