İran'da Cumhurbaşkanı belirlenemedi

İranlılar yeni Cumhurbaşkanını belirlemek için 24 Haziran'da ikinci kez sandık başına giderek, dün yapılan seçimlerde en fazla oyu alan iki aday arasında tercih yapacak. Bugün açıklanan rakamlara göre oyların yüzde 21'ini Haşimi Rafsancani, yüzde 19.7'sini ise Mahmud Ahmedi Necad aldı. Adaylardan hiçbirinin yeterli çoğunluğa ulaşamaması, sürpriz olmadı. Herkesi şaşırtan, sürpriz olan, seçimlere katılım oranıydı. 46 milyon seçmenin yüzde 69'u Cumhurbaşkanlığı seçimleri için sandık başına gitti. Bu rakam, birçok gözlemcinin beklediğinden çok daha fazlaydı.

Halk memnun değil

İran halkı ülkedeki siyasi ve ekonomik durumdan hoşnut değil. Hükümetin, muhafazakar devlet yönetimine karşı imkanlarının sınırlı olduğunu biliyorlar. Sosyal yaşamda ise son üç yılda önemli değişiklikler yaşanıyor. Özellikle büyük şehirlerde ve gençler arasında yaşam sıkı İslami geleneklerin dışına çıkmış durumda. Pekçok genç kadın dikkat çekici derecede ağır makyaj yapıyor, rengarenk başörtüleriyle dolaşıyor ve saçların bir kısmı dışarıda kalıyor. Tunikler kalçanın sadece üst kısmını kapatacak kısalıkta, dar kesim ve yine rengarenk. İslami giyim kuralları olabildiğince gevşetilmiş durumda. Kadın ile erkek arasındaki ilişkilerde de aynı serbestlik sözkonusu. İran yasalarına göre kadın ile erkek sadece evliyse birarada olabilmesine rağmen kafelerde, restoranlarda evli olmayan çiftler flört ediyor, eğleniyor, birlikte partilere gidiliyor. Ancak ekonomi konusunda gençler gelecekten umutsuz. 23 yaşındaki Ali şunları söylüyor:

‚’Maddi durumunuz iyiyse, İran’ın neresinde olursanız olun çok iyi yaşarsınız. Seyahat edersiniz, eğlenmeye gidersiniz. Kız ya da erkek arkadaşınız, flörtünüz olabilir. Tabii ki kısıtlamalar var. Ama gençler bu koşullara alıştı ve ksııtlamalarla nasıl başedeceğini biliyor. Bizim sorunumuz sadece ekonomik zorluklar. Pahalılığın artması ve gelirin bu artışın altında kalması. Yaşamımızı asıl kısıtlayan bu.’’

Nüfusun çoğunluğu genç

İran nüfusunun yüzde 60’ı 26 yaşın altında. Üniversite mezunu gençler arasında iş bulabilenlerin sayısı az. Enflasyon oranı geçtiğimiz yıl yüzde 16’ydı. Ülkede beyin göçü tehlikesi bizzat Cumhurbaşkanı Muhammed Hatami tarafından kısa süre önce dile getirilmişti.

İranlı bir bayan turist rehberi şunları söylüyor:

‚’Bizi sınırlayan aslında kıyafet değil. Biz eşit ücret, eşit eğitim almak istiyoruz. Bu sorunu yaşayan pekçok kadın var. Bunun nedeni İslam ya da devlet değil. Sorun, kadının maddi olarak erkeğe bağımlı olması. Boşanmalarda da böyle. Özgürüz, istediğimiz zaman boşanabiliriz. Ama 18 yaşında evlenip, 24 yaşında boşandığınızda maddi olarak bağımlıysanız ve kocanız çocukları yanına almak istemiyorsa, o zaman büyük maddi sorunlar yaşıyorsunuz.’’