1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Euro ile beş yıl

27 Aralık 2006

Beş yıl önce ilk aşamada 12 AB ülkesinde tedavüle sokulan ortak para birimi euro, artık Avrupa’da günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası.

https://p.dw.com/p/AbXl
Ulusal merkez bankaları hala eski milli paraları euro ile değiştiriyor.
Ulusal merkez bankaları hala eski milli paraları euro ile değiştiriyor.Fotoğraf: Bilderbox

Euronun tedavüle sokuluşunun üstünden geçen beş yılın sonunda ortaya çıkan tablo olumlu. Avrupa’nın ortak para biriminin. bir günden diğerine 12 ülkede geçerli tek para birimi oluşundan, milli para birimlerinin piyasadan kaldırılışına kadar, büyük bir lojistik başarının hikayesi. Aslında bu başarının altında, ortak para birmine geçişin uzun bir hazırlık döneminin ardından yumuşak bir şekilde gerçekleştirilebilmiş olması yatıyor. Bunun için de euro devreye girmeden üç yıl önce yeni ortak para birimine geçecek olan ülkelerin milli paraları ile euronun değeri bir daha değiştirilmemek üzere saptandı ve böylece geçişin pürüzsüz olması garanti altına alındı.

2001 yılının Aralık ayında halka ilk madeni paralar dağıtılmaya başlandığında, Almanya’da 20 mark karşılığında madeni para olarak 10 euro 23 cent ödendi. Sadece Almanya’da 53 milyon adet madeni para seti dağıtıldı, yaklaşık bir milyon adet madeni para tedavüle sokuldu. 2001 yılının bitişiyle Almanya’nın para ve borsa merkezi Frankfurt’ta yeni yıl geleneksel olarak havai fişeklerle kutlanırken, yeni para birimi euro da sevinçle karşılandı. Dönemin Alman Maliye Bakanı Hans Eichel o gece duygularını şu sözlerle dile getirdi: “Bugün tarihi bir gün yaşıyoruz, çünkü artık herkes Avrupa’nın birleşmesinin anlamını ellerinde tutuyor ve bunun 21. yüzyıl Avrupa’sının büyük bir refah ve barış projesinin bir parçası olduğunu görüyor.”

Geçis süreci önlemleri

Elbette Avrupa bankalarında, toplu taşıma araçlarında, otomatlarda geçiş süreci için gereken önlemler alındı. 12 euro ülkesinde geçiş için 625 milyar euro tutarında 14 milyar adet banknot basılarak geniş güvenlik önlemleri altında dağıtımı yapıldıb Bunun dışında 50 milyar adet madeni para da bankalara iletildi. 1 Ocak 2002 tarihinde bankamatiklerden para çekenler, yepyeni euro banknotlarına kavuştu.

2 Ocak 2002 tarihinden itibaren iki ay boyunca örneğin Almanya’da bankalarda ve alışveriş merkezlerinde veya süpermarketlerde ödemeler hem euro, hem de mark olarak yapılabilirken, ancak para üstleri euro olarak ödendi. Bankalar, işletemelede mark karşılığında euro verdi. Vitrinlerde veya malların üzerindeki fiyatların bir süre hem mark hem de euro cinsinden belirtilmesi zorunlu kılındı. Dönemin Avrupa Merkez Bankası Başkanı Wim Duisenberg ise geçiş döneminde kaydedilen başarıdan duyduğu sevinci, “Bankaların, girişimcilerin, Avrupa toplumlarının genel olarak euroya olumlu yaklaşımları beni çok memnun ediyor,” sözleriyle ifade etti.

Euro sağlam çıktı

Bugün hala ulusal merkez bankaları, eski milli paraları değiştiriyor. Örneğin Almanya Federal Merkez Bankası’nın dış şubelerinde hala her ay 400 bin ile 500 bin mark karşılığı euro ödeniyor. Uzmanlara göre insanların bankalara yatırmak yerine yastık altında sakladıkları eski paraların toplam miktarı 14 milyar mark civarında. Almanya’nın en büyük giyim zincirlerinden olan C&A ve Kaufhof mağazalarında hala mark ile alışveriş yapmak mümkün. Ayrıca Alman telefon kulübelerinde de eski madeni paralar kabul ediliyor.

İlk günlerde, piyasa çalkantılarına karşı koyamayacak kadar ‘zayıf’ olduğundan endişe edilen euro en az eski mark kadar ‘sağlam’ olduğunu gösterdi. Enflasyon oranı yüzde 1.1 ile yüzde 2 arasında değişen euro, uluslararası para piyasalarının da güvenini kazandı. Amerikan doları değer kaybederken euro dünya çapında ağırlığını artırarak döviz rezervleri için kullanılan ikinci önemli para birimi oldu. Euronun ne kadar başarılı olduğunu görmek için, dünya çapında ulusal merkez bankalarının döviz rezervlerinin dörtte birinin euro oluşuna bakmak yeterli.