Bulgar Sosyalistleri geçmişi canlandırıyor

1944 yılı Eylül ayı başında, Kızıl Ordu, Bulgar sınırına ulaştığında, Komünistler'in organize ettiği ”Vatan Cephesi” bir darbe yaparak, 9 Eylül 1944’te iktidarı devraldı. 9 Eylül 1944 tarihinde yaşanan bir darbeden başka birşey değildi. 1934 yılında da bir hükümetin devrilmesine yardımcı olmuş olan politikacı Kimon Georgiyev, bu kez de görev başındaydı. Sabahın erken saatlerinde devlet radyosundan şu açıklamayı yaptı: ”Halkın iradesini sadakatle yansıttığının tamamen bilincinde olan Vatan Cephesi, bu zor dakikada ve güç koşullar altında, ülkeyi bir felaketten korumak için hükümeti devralmıştır.”

Bundan bir hafta önce Sovyetler Birliği beklenmedik şekilde Bulgaristan’a savaş ilan etmiş, Sovyet ordusu, Sofya yollarına düşmüştü. Yani daha büyük zarar gelmesini önlemek için Moskova yanlısı bir hükümete gerek vardı. ”Vatan Cephesi” buna uygundu. Bulgaristan, 1941 yılında Almanya’nın yanında II. Dünya Savaşı’na girmişti. Bugünkü Bulgar Başbakanı Simeon Saksoburgotski’nin babası Kral 3. Boris, tüm iktidarı elinde tutuyordu. Kararlarını onaylattığı meclis, gerçekte bir kuklaydı.

Ülkede görüş birliği var

Savaştan ve sahte bir referandumdan sonra monarşiye son verildi. Seçim sonuçları geçersiz ilan edildi ve 1948 yılında komünistler ülkenin tek iktidar sahibi haline geldi. Başbakan Georgi Dimitrov, Moskova ve Stalin’e sadakat yemini etti; parti de alkışlar ve sloganlarla yanıt verdi.

Bunu izleyen toplumsal sistemin antidemokratik yapısı konusunda bugün Bulgaristan’da görüş birliği var. Komünistlerin yaptığı siyasi temizlikler, ölüm kampları, rejimin Moskova’ya bağlı olması ve ülke ekonomisinin müsrifliği konusunda da öyle. Ama, III. Boris’in Almanya yanlısı politikası ve 9 Eylül olaylarının gerçek niteliğiyle, Bulgar komünistlerinin şiddet yoluyla iktidarı ele alması bugün bile Bulgar toplumunda tartışma konusu.

Sosyalistler seçim yarışında şanslı

Şimdi eski komünist Bulgaristan Sosyalist Partisi, 9 Eylül 1944’ü yeniden kabul ettirmek istiyor. Çünkü genel seçimlere yaklaşık bir yıl kaldı ve anketler Sosyalistler’in şansının iyi olduğunu gösteriyor. Ama bir seçim zaferi için Sosyalistler'in sadece eski kadrolarını harekete geçirmeleri gerekli değil. Genç seçmenleri de kendi arzu ettikleri şekilde aydınlatmak istiyorlar. Bu da, onyıllar süren Komünist yönetimi daha iyi göstermek anlamına geliyor.

Bu nedenle, Sosyalist Parti’nin genç ve reformcu yönetimi, 1944’teki darbenin kendi açılarından olumlu yanlarını ön plana çıkarmak istiyor. 1941-1944 arasında verilen ve gerçekten binlerce direnişçinin yaşamına malolan antifaşist mücadelenin, Vatan Cephesi’nin taraf değiştirme kararının ve Bulgaristan’ın Almanya’nın yenilgisine katkıda bulunmasının olumlu yanlarını. Savaş sonrasında ülkenin şiddetle de olsa başarıyla modernleştirilmesi de olumlu değerlendirilmeye çalışılıyor.

Fakat bugün birçok Bulgar’ın dikkati başka yere yönelik. Seçim sonucunu, tarihin bir kez daha değerlendirilmesi değil, ekonomik durum ve yaşam seviyesinin yüklselmesi belirleyecek. Bunların ikisini de Bulgarlar, 2007 yılında gerçekleşmesi baklanan Avrupa Birliği üyeliğinde görüyor.