BM'nin gündemi: Reform

Binyıl hedeflerinin masaya yatırıldığı özel zirvenin ardından BM’nin gündeminde reformlar var. BM'de yapısal reformların görüşüleceği Genel Kurul toplantıları perşembe günü başlıyor. İkinci Dünya Savaşı sonrası şartlarında kurulan BM’yi 21’inci yüzyılın gerçeklerine uygun hâle getirme çabalarında karar alma organı olan Güvenlik Konseyi’nin yeniden yapılandırılması öne çıkıyor.

New York merkezli Küresel Politikalar Enstitüsü’nün Başkanı William Pace, BM’de reformların hayata geçirilmesinde pürüzler yaşandığını belirtiyor, ancak kazanımlara da dikkat çekiyor:

“Hükümetler 2005 yılında bazı önemli reform kararları aldı. İnsan hakları; barış ve güvenlik ile kalkınmanın yanında BM’nin üçüncü temel direği haline getirildi.”

Pace ayrıca devletlerin, vatandaşlarını savaş suçları, soykırım ve insanlığa karşı işlenen suçlardan koruma yükümlülüğü altına sokulmasını, barışın konsolidasyonu için bir komisyon kurulması ve kadınların desteklenmesi için ayrı bir bölüm oluşturulmasını reform çabalarına örnek olarak veriyor. William Pace, BM’nin, temel görevi olan, üçüncü bir dünya savaşının önlenmesi görevini de şimdiye kadar başarıyla yerine getirdiğine dikkat çekiyor.

65’inci Genel Kurul toplantılarına başkanlık eden İsviçreli Joseph Deiss de BM’nin küresel tartışmalarda en iyi forum olduğunu belirtti ve ekledi: “Ancak kamuoyu BM Genel Kurulu'nu genelde güçsüz, pek bir anlamı olmayan bir ‘tartışma kulübü’ olarak görüyor.”

G20, BM'ye rakip haline geldi

Dünyanın en zengin, sanayileşmiş ülkelerinin oluşturduğu Sekizler Grubu’na kalkınmakta olan önemli ülkelerin eklenmesiyle oluşturulan G-20, BM’ye önemli bir rakip haline geldi. 192 üyeli BM’de karar alma sürecinde zorluklar yaşanıyor ve sonuçta alınan kararlar gerçeklerle örtüşmez hale gelebiliyor.

BM’de reformların en ateşli savunucusu ABD idi. Ancak Obama yönetiminin iş başına gelmesinin ardından bu ilginin azaldığı ve ABD’nin BM’deki daimi temsilciliğinde reformlardan sorumlu bölümün artık fazla faal olmadığı gözleniyor.

Konsey'de daimi üyelik tartışması

Reform çalışmalarında tartışmaların odağında Güvenlik Konseyi’nin yapısı bulunuyor. Konsey’in beş daimi ve on geçici üyeden oluşan yapısı, Soğuk Savaş döneminin izlerini taşıyor. ABD, Çin, Rusya, Fransa ve İngiltere’nin daimi üye olarak veto yetkisine sahip olması, pekçok ülkenin gözünde 21’inci yüzyılın gerçekleriyle bağdaşmıyor. Veto yetkisinin kaldırılması ya da belirli konularla sınırlandırılması, Konsey’in genişletilmesi reform önerileri arasında.

Almanya, Brezilya, Japonya ve Hindistan, Konsey daimi üyeliği çabalarında birbirini desteklemek üzere bir grup kurmuştu. Almanya kısa vadede ise Güvenlik Konseyi’nde iki yıllığına geçici üye seçilmeye odaklanmış durumda. 12 Ekim’de yapılacak oylamada Almanya’nın Batı dünyasından rakipleri ise Portekiz ile Kanada. Aday ülkelerin 192 üyeli Genel Kurul'da yapılacak oylamada seçilebilmek için üçte ikilik çoğunluk oyuna ihtiyacı olacak.

© Deutsche Welle Türkçe

DW, AFP,epd / BK,MÇ