Beş soruda Gezi Parkı protestoları

Gezi Parkı protestoları, 31 Mayıs 2013 tarihinde küçük bir çevre hareketi iken polisin müdahalesi ile kitlesel bir eyleme dönüşmüştü. Türkiye tarihinin en büyük kitlesel eylemlerinden biri olarak gösterilen Gezi Parkı protestoları nasıl başlamıştı, neler olmuştu?

1. Gezi Parkı protestoları neden ve nasıl çıktı?

27 Mayıs 2013 günü Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında Topçu Kışlası inşası için Gezi Parkı’ndaki ağaçların sökülme işlemini durdurmak amacıyla başlayan 50 kişilik eylem, ilerleyen günlerde aralarında o dönem BDP Milletvekili Sırrı Süreyya Önder'in de olduğu eylemcilere polisin sert bir şekilde müdahale etmesiyle kitlesel bir hale dönüştü. 31 Mayıs günü itibariyle Ankara ve İzmir başta olmak üzere farklı şehirlerde İstanbul Gezi Parkı'yla dayanışma gösterileri düzenlendi.

2. Protestolar nasıl kısa bir sürede ülkenin geneline yayıldı? Kaç kişi katıldı?

Doğaya sahip çıkmak üzere İstanbul’da başlayan Gezi Parkı protestosu, polisin sert müdahaleleri sebebiyle hükümetin politikalarına karşı olan insanların da katıldığı kitlesel bir protestolar zinciri haline dönüştü. Polisin silahsız sivillere orantısız güç kullanmasının artması sonucu dayanışma eylemleri düzenlenen iller ve katılan insan sayısı da arttı. İçişleri Bakanlığı’nın 23 Haziran tarihli açıklamasına göre, Bingöl ve Bayburt haricinde Türkiye’nin 81 ilinden 79’unda Gezi Parkı protestoları gerçekleşti ve bu gösterilere en az 2.5 milyon insan katıldı.

3. Gezi Parkı protestolarında ne tür eylemler gerçekleştirildi?

Gezi Parkı protestoları sırasında farklı protesto yöntemleri de tanıklık edildi. Erdem Gündüz, Gezi Parkı'nın hemen yanı başındaki Taksim Meydanı’nda saatlerce hareket etmeden ve kimseyle konuşmadan tek başına durarak 'duran adam eylemi' gerçekleştirdi. Türkiye'nin ve dünyanın farklı şehirlerinde Gezi Parkı'nda yaşananları protesto etmek için aynı eylem biçiminde birçok eylem gerçekleştirildi. Sokağa çıkmayıp evlerinden destek vermek isteyenler de akşam saatlerinde pencerelerini açıp tencere ve tavalara vurarak protestolara katıldı. Dünyaca ünlü piyanist Fazıl Say, protestolar sırasında İzmir’de verdiği bir konserinde sahnede tencere tava çalarak eylemlere destek verdi.

4. Protestolar sürecinde kaç kişi yaşamını yitirdi ve yaralandı?

Gezi Parkı protestoları süresince kamu, özel hastaneler ve revirlerden gelen verileri toplayan Türk Tabipler Birliği’nin (TTB) derlediği bilgilere göre 31 Mayıs-1 Ağustos 2013 tarihleri arasında 13 ilde toplam 8 bin 163 kişi protestolarda yaralandı. TTB'nin verilerine göre protestolar sırasında beş kişi yaşamını yitirdiği. Ethem Sarısülük, 1 Haziran’da Ankara’da hayatını kaybederken, Mehmet Ayvalıtaş 2 Haziran’da İstanbul’un Ümraniye İlçesi’nde eylemcilerin arasından geçmeye çalışan bir aracın altında kalarak yaşamını yitirdi. Abdullah Cömert, 3 Haziran’da Hatay'da katıldığı eylemde öldü. Ali İsmail Korkmaz da 2 Haziran’da Eskişehir’de ağır darba uğradıktan sonra yaşam mücadelesini 10 Temmuz’da kaybetti. O zaman 14 yaşında olan Berkin Elvan, 16 Haziran günü polis tarafından atılan gaz kapsülünün başına isabet etmesi sonucu komaya girdi. Elvan 11 Mart 2014 tarihinde hayatını kaybetti. Protestolarda hayatını kaybedenler arasında bir de komiser vardı. Komiser Mustafa Sarı 5 Haziran’da Adana’daki bir üst geçit köprüsünden düşerek vefat etti.

5. Topçu Kışlası’nın akıbeti nedir?

En son 15 Temmuz 2016 darbe girişiminden dört gün sonra yaptığı bir konuşmada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Taksim'deki kışla inşallah isteseler de istemeseler de tarihine uygun olarak o da yapılacak” demişti. Ancak Topçu Kışlası'yla ilgili yargıcı süreci hala devam ediyor. Topçu Kışlası projesinin iptal edilmesi için açılan davada Danıştay kararıyla beş uzmandan oluşturulan Bilirkişi Heyeti raporunu Nisan ayında mahkemeye sundu. Bu raporda Topçu Kışlası’nın yapılmasına karşı çıkan kesimlerin itirazlarına paralel yorumlar bulunuyor. Ancak Gezi Parkı'na ne olacağı İstanbul 1. İdare Mahkemesi’nin kararıyla belli olacak.

DÇ/HS

© Deutsche Welle Türkçe