Amerikalıların idam çelişkisi

Amerika Birleşik Devletleri’nde idam cezası kaldırılmalı mı? Washington’daki idam cezası Enformasyon Merkezi kapsamlı kamuoyu araştırmasında bu soruyu sordu ve sürpriz bir şekilde iki cevap aldı. Bunlardan biri belirgin “evet’, diğeri ise belirgin “hayır” çıktı. Amerikan kamuoyunun yüzde 62’si idam cezalarının infaz edilmesini istiyor.

Bu oranın yıllardır değişmemesini Enformasyon Merkezi’nin başkanı Richard Dieter şöyle izah etti: “Suç oranının yüksek olduğu muhafazakar bir ülkede yaşıyoruz. Seri cinayetler, çocukların öldürülmesi ya da işkence gibi cürümler söz konusu olduğunda maktulle dayanışma hissi oluşuyor ve idam cezası bu suçun sembolik yanıtı olarak algılanıyor. Ayrıca idam cezası siyasi yelpazenin bir bölümünde kimlik belirleyici de oluyor. Tam bir muhafazakar ve iyi bir Amerikalı olmak, suçla mücadeleden taviz vermemek anlamına geldiğinden idam cezası benimsseniyor. İdam cezasının bizde 400 yıllık geleneğinin olduğunu da unutmamak gerekir.”

İdama prensipte onay

Halkın büyük bölümü prensip olarak idam cezasını onaylıyor. Ama aynı zamanda yüzde 58’lik çoğunluk da infazların derhal durdurulmasını talep ediyor. Bunda geçmişin adli hatalarla dolu olması ve idamından yıllar sonra birçok mahkumun masumiyetinin ortaya çıkması önemli rol oynuyor. Amerikalılar’ın yüzde 90’ı, idam edilenler arasında çok sayıda masumun bulunduğu inancında.

Tam rakam vermenin zor olduğunu ifade eden Richard Dieter, “Ama idam cezasının yeniden yürürlüğe girdiği 1976 yılından bu yana 124 idam mahkumunun masumiyeti kesinleştiğinden tahliye edildiğini biliyoruz. Bu süre zarfında 1078 kişi idam edildi. Buna göre idam edilen her 8 sekiz mahkuma masum olduğu halde idama mahkum edilmiş bir kişi düşüyor” değerlendirmesinde bulundu.

Kamuoyunun kanısı

Hata oranının yüksekliği ölüm cezasından yana olanların bile bu cezaya karşı çıkmalarına yol açıyor. İnfaz sırasında yapılan hataların, mahkumların büyük acılar içinde ölmelerine neden olması ya da pahalı avukat tutamadıkları için sırf fakirlerin ölüm hücresini boyladıkları tezi de kamuoyunun tercihini etkiliyor.

Dieter, “Bunu, çoğunluğun inançları doğrultusunda ya da insan haklarının ihlali saydığı için idam cezasına karşı çıktığı şeklinde yorumlamamak gerekir. Pragmatik bir tutum: ‘İdam cezası caydırıcı olmuyor, çok pahalıya geliyor ve düzeltilmesi mümkün olmayan hatalara yol açabiliyor. Öyleyse kaldıralım, daha iyi’ düşüncesi rol oynuyor” diyor. İdama karşı olanların artmasına rağmen geçen yıl ABD’de 53 kişi idam edildi. 2007’nin ilk beş ayında ise 21. Toplam 3350 mmahkum da hücresinde infazı bekliyor.