Altı soruda petrolün fiyatı
26 Ocak 2016
Petrolün satış miktarı neyle ölçülür?
Ham petrol eskiden varillere (İngilizce: barrel) doldurulduğu için bu birim günümüze kadar değişmedi. Bir varil, 159 litreye eşittir.
Fiyat neden düştü?
Petrolün ucuzlamaya başladığı 2014 ortalarından bu yana varil fiyatı cinsine göre üçte iki oranında düşerek, 100 dolardan 30 dolar seviyelerine indi. Ham petrol bu fiyatı son kez 2003 yılında görmüştü. Ucuzluk, Suudi Arabistan ve diğer klasik petrol ihracatçısı ülkelerle, öncelikle pahalı hidrolik kırma yöntemiyle üretimi arttıran ABD arasındaki kıran kırana rekabetten kaynaklanıyor. Körfez ülkelerinin arzı arttırıp, dampingli fiyatlarla yeni rakiplerini piyasadan kovmaya çalıştığı tahmin ediliyor.
Petrolün hangi çeşitleri var?
Petrolün de çeşitleri var. Türleri çıkarıldığı bölgeye göre farklılık gösteriyor. Yüzden fazla çeşidi var. Ama bunlardan sadece birkaçı işe yarıyor. Finans piyasası, Amerikan West Texas Intermediate (WTI) türünü esas alıyor. Bir diğer önemli türü de Brent tipi Kuzey Denizi petrolüdür.
Kalite farkları fiyatı etkiliyor mu?
Petrol çeşitleri arasında önemli kalite farkı olur. Kalite fiyatın belirlenmesinde önemli rol oynar. Amerikan rafineri şirketi Flint, North Dakota Sour türü petrole son olarak 1,50 dolarlık fiyat biçti. Kükürt miktarı yüksek olduğu için bu petrol türü oldukça zor işlenebiliyor.
Vadeli kontrat nedir?
Amerikan ve Brent tipi petrolün fiyatı serbest piyasadaki arz talep dengesine göre belirlenir. Örneğin Brent tipinin aynı gün farklı fiyatlardan işlem görmesinin nedeni, vadeli kontratla satılmasıdır. Müşteri petrolü kotalar halinde ve farklı tarihlerde almayı taahhüt eder. En çok kullanılan ve yatırımcı açısından önemli olan kontratların vadesi bir ayı aşmaz.
OPEC petrolünün fiyatı nasıl belirleniyor?
Petrol İhraç Eden Devletler (OPEC) karteli dünya ekonomisi açısından önemli rol oynar. Viyana'daki OPEC merkezi her gün kartelin ‘sepet fiyatını' belirler. Aralarında Suudi Arabistan, Kuveyt ve Nijerya'nın da bulunduğu kartel üyeleri kendi fiyatlarını merkeze bildirir ve merkez de 13 üyenin fiyatlarından ortalama bir fiyat çıkarır. Bir gün gecikmeli açıklandığından, OPEC ortalaması piyasadaki güncel fiyat hareketlerini yansıtmaz.
© Deutsche Welle Türkçe
dpa/AG/HS