"Akrep" polisler hakim karşında

2 Haziran’da Sırbistan televizyonlarından yayınlanan bir video filmi, halk arasında büyük tepki ve şok yaratmıştı. Filmde, Srebrenitsa yakınlarında 6 masum Boşnak sivilin özel Sırp polis timi akreplere mensup silahlı şahıslarca acımasız bir şekilde katledilişi görüntüleniyordu.

Faillerin elleri bağlı Boşnaklar’ı döverek ve küfür ederek ormana götürüşleri ve orada birbiri ardına otomatik silahla vurarak nasıl öldürdüklerini gören Sırplar, televizyonları başında adeta donup kalmışlardı. Filmin yayınlanmasından dört gün sonra Belgrad polisi, zanlıları tutuklamıştı.

Kaseti eski bir polis iletti

Özel timden ayrıldıktan sonra video kasetini insan hakları savunucusu Natasa Kandic’e ileten eski bir Sırp polisi, bu barbarlığın ortaya çıkarılmasına yardımcı olmuştu. Kaseti yayınlatan Kandic, Radyo DW’ye verdiği demeçte, davanın başlamasıyla birlikte Sırbistan halkının kendi adına işlenen insanlık suçlarıyla yüzleşme imkanını bulacağını söyledi.

“Bu dava aslında Belgrad Üniversitesi hukuk fakültesinde cereyan eden bir olayla başladı” diyen Kandic, sözlerini şöyle sürdürdü: “Srebrenitsa gerçeği adı altında düzenlenen bir sempozyuma binlerce öğrenci katılmıştı. Bu toplantının asıl amacı, Srebrenitsa’da olup bitenleri radikal Sırp milliyetçiliği perspektifinden anlatmaktı.”

Kaset defalarca izletildi

Buna tepki olarak bir karşı buluşma düzenleyen sivil toplum örgütleri, gerçeğin milliyetçi yorumlamalarla ilgisi olmadığı göstermek için ormanda çekilen katliam filmini toplantıya katılanlara defalarca seyrettirdiler. Kandic o günleri şöyle anlatıyor:

“Kasetteki görüntüler, adeta bomba etkisi yapıp halkı şoke etti. Başbakan Koştunitsa, ertesi gün Srebrenitsa’da suç işlendiğini açıklamak durumda kaldı. Devlet Başkanı da Sırplar’ın aralarında sayısız savaş suçlusu barındırdıklarını bilmeleri gerektiğini ve Srebrenitsa’ya gidip kurbanları anacağını söyledi.”

Görüntüler Miloşeviç’e de gösterildi

Kaset, daha sonra Lahey Savaş Suçları Mahkemesi’nin baş sanığı eski lider Slobodan Miloşeviç’e gösterildi. Faillerin, Bosna Hersekli Sırp olmayıp gizli servis üzerinden İçişleri Bakanlığı’nın emrinde çalıştıkları saptanmıştı. Bu, Srebrenitsa kasaplarına giden emrin Miloşeviç’ten çıktığının kanıtıydı. 1995 temmuzunda 8 bin dolayındaki Müslüman Boşnak, Belgrad’ın emriyle katledilmişti. Aynı kasette katliama giden Sırp askerlerinin bir Ortodoks rahip tarafından takdis edilişini gösteren sahneler de vardı.

Sanıkların mahkemeye çıkarılmasına rağmen insan hakları savunucusu Kandic, Sırp politikacıların Yugoslavya savaşının acı gerçekleriyle yüzleşmekten kaçtıklarını belirterek, “Devletin temsilcileri, hala daha önceki yönetimin işlediği suçlarla yüzleşmek zorunda olduklarını ve çok kötü bir miras devraldıklarının bilincine varamadılar” diyor.

Belgrad polisi, 1999 yılında da 19 Kosovalı sivilin öldürülmesiyle ilgili olarak özel polis mensupları hakkında kovuşturma açmıştı.