ABD'den Çin'e destek

Son yıllarda yaptığı atılımla dünyanın en hızlı büyüyen ekonomileri arasına giren, bir milyar 300 milyonluk nüfuslu dev Çin, dünya siyasetindeki ağırlığını da artırıyor. Dört günlük Amerika ziyareti çerçevesinde dün Beyaz Saray’da ABD Başkanı George Bush ile biraraya gelen Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı Wen Jiabao, Çin Komünist Partisi’nin Devlet Başkanı ve Meclis Başkanı’nın ardından üç numaralı ismi ve yeni nesil Çinli politikacılar arasında ABD’yi ziyaret eden en üst düzey yetkili.

Wen Jiabao ile George Bush arasındaki görüşmede, Tayvan ve ticari sorunlar ön plana çıktı. Daha önceden kendisini Tayvan’ın savunması konusunda garanti olarak gösteren Bush, Tayvan Devlet Başkanı Chen Shui-bian’a referandum planları konusunda direkt ve şaşırtıcı bir çıkış yaparak statükoya bağlı kalınmasını istedi:

"Tayvan ve Çin Halk Cumhuriyeti ile anlaşmalara dayanan ilişkilerimiz temelinde ‘Tek Çin’ politikasını savunuyoruz. Bu statükonun tek taraflı olarak değiştirilmesi yönünde her tür girişime karşıyız, bu Çin de olsa, Tayvan da olsa. Tayvan hükümetinin söz ve eylemleri, statükoda bu tür bir değişikliğe çabalandığı izlenimi veriyor. Buna karşıyız."

Tayvan’ın tepkisi

Diplomatik kaynaklar, Çin Başbakanı’nın gezisi öncesinde geçen hafta Bush’un, Tayvan yönetimini referandumun yapılmamasına ikna için ulusal güvenlik konseyinden üst düzey bir üyeyi gizli bir görevle Tayvan’a gönderdiğini belirtiyorlar.

Tayvan Devlet Başkanı Chen Shui-bian ise Bush’tan gelen bu net mesaj ve Çin’in muhalefetine rağmen, Tayvan’da referandumun planlandığı gibi 20 Mart’ta gerçekleştirileceğini söyledi. Chen düzenlediği basın toplantısında, Tayvan’daki ilk referandumun Çin’den bağımsızlığı amaçlamadığını, Çin ile statükoda değişiklik hedeflemediğini belirtti. Bağımsızlık yanlısı Tayvan yönetimi, referandumun, Çin’in adayı hedef alan yüzlerce balistik füzeyi geri çekmesi ile ilgili olduğunu savunuyor.

Çin, aldığı destekten memnun

Çin Başbakanı Wen Jiabao ise Bush’un Tayvan yönetimine yönelik sert çıkışını memnuniyetle karşılayarak Tayvan halkının demokrasi isteklerine saygı duyduklarını, ancak ayrılıkçı hareketlere izin vermeyeceklerini söyledi.

Çin Başbakanı Tayvan Devlet Başkanı’na da doğrudan çıkışarak, ‘’Chen Shui-bian öncülüğündeki Tayvanlı yetkililerin demokrasiyi, Tayvan’ı Çin’den koparmayı amaçlayan bir referanduma bahane olarak kullandığına dikkat çekmeliyiz. Bu tür ayrılıkçı hareketler Çin tarafı tarafından asla kabul edilmeyecek ve müsamaha gösterilmeyecektir’’ dedi. Pekin, Tayvan’ın bağımsızlık ilan etmesi halinde askeri güç kullanacağı uyarısını her fırsatta dile getiriyor.

Ekonomik ilişkiler

Çin Başbakanı’nın Bush ile görüşmesinde öne çıkan bir başka önemli konu ekonomiydi. Çin’in düşük kur politikasının ABD’de istihdamı olumsuz etkilediğini savunan Amerikan yönetimi, istihdam konusundaki hassasiyetini bir kez daha vurguladı. Çin Başbakanı ise ABD’nin dış ticaret açığı ve istihdam ile ilgili endişelerini ciddiye aldıklarını belirterek, ayrıntılarını açıklamadığı, ancak ikili ilişkileri geliştireceğini söylediği beş maddelik bir ilkeler paketi önerdi.

Amerikan Ticaret Bakanlığı geçen ay, Çin ile ticaret açığının eylül ayında 12 milyar 700 milyon dolarlık rekor seviyeye ulaştığını açıklamıştı. Bu açığın boyutu ve Çin’in mallarına uluslararası alanda rekabet gücünü artırmak için yen kurunu düşük tuttuğu suçlamaları, Bush’un iç siyasette başını ağrıtıyor. Çin Başbakanı ise ticaret açığına rağmen Çin ekonomisinde büyüme ve piyasa ekonomisine geçiş sürecinden ABD’nin faydalandığını belirtti. Wen, ‘’Çin kapılarını ABD’ye kadar açacak ve umarım ABD de yüksek teknoloji dahil, daha fazla sektörünü Çin’e açıp aynı şekilde davranacaktır’’ dedi.