ABD'de seçim öncesi ekonomik manzara

Savaşın kefareti ağır. Bush yönetimi, Afganistan ve Irak’taki askeri birliklerin masrafını karşılayabilmek için Kongre’den 70 milyar dolar daha istiyor. Bill Clinton’un görevden ayrıldığı 2000 yyılında federal devlet bütçesi 236 milyar dolar fazla vermişti. Dört yıllık Bush döneminde bu fazlanın yerini 413 milyar dolarlık açık aldı. Sekiz yıllık Clinton döneminde 22 milyonluk ek istihdam yaratılmışken, George Bush’un ekonomik politikaları 800 bin Amerikalı‘nın işine mal oldu.

Amerikan Sendikalar Konfederasyonu bu yüzden Bush yönetimine ateş püskürüyor. Sendikacılar Herbert Hover’den bu yana görev süresinin sonunda faal nüfusu azaltan tek başkanın Bush olduğunu belirtiyorlar. İşçi ücretleri açısından da Bush’un karnesi parlak değil. Nominal gelirler yerinde sayarken, ortalama bir Amerikan ailesinin reel geliri bir yılda 1 500 dolar azalmış. Mutlak fakirlik sınırının altına düşenlerin sayısı 4 milyonu aştı. Sağlık sigortasını kaybedenlerin de beş milyondan fazla olduğu belirtiliyor.

İşsizlik arttı

Resmi rakamlara göre, ABD’nin işsizlik oranı %5 dolayında. Çalıştığı halde fakirleşen Amerikalıların sayısı durmadan artıyor. Amerikan Evsizler Yardımlaşma Derneği‘nin saptamalarına göre, halkın %15’i fakir. Fakirler ordusu sağlık hizmetlerinden yararlanamıyor, yiyecek ve giyecek yardımı almıyor.

Çalışan fakirlerin durumunun da evsizlerden ayırt edilmeyecek kadar kötü olduğu ifade ediliyor. Evsizler Yardımlaşma Derneği‘nden Michael Stubbs, ABD’de 800 bin kişinin sokaklarda gecelediğini ve Bush yönetiminin bu insanlara yardım elini uzatmak yerine zenginlerin vergi yükünü azalttığını söylüyor.

Demokrat aday John Kerry asgari saat ücretini 5 dolar 15 centtten 7 dolara çıkarmayı vadetmişti. Kerry, yılda 200 bin dolardan fazla para kazananlara Bush yönetimi tarafından yapılan vergi bağışını da kaldırma sözü vermişti. Başkan Bush ise bu nedenle rakibini vergi zamcısı olarak görüyor ve ”Vergi indirimleri olmasaydı, durgunluk içindeki Amerikan ekonomisi terör saldırıları yüzünden dibe vururdu” diyor. George W. Bush vergi reformlarının mutlaka sürdürülmesi gerektiği görüşünde.

Sağlık sistemi

Bush, vergiden muaf gelir dilimini büyütüp 11 milyon Amerikalı’yı sağlık sigortasına kavuşturmaya ve özel hayat sigortası ile emekliliği garanti altına almaya kararlı olduklarını söylüyordu. John Kerry ise, personeline sağlık sigortası yaptırtan şirketlerin vergi yükünü azaltmayı vadetmişti. Sigortasız 45 milyon Amerikalı’dan 27 milyonunu sağlık sigortası kapsamına almanın da devlete düşen bir görev olduğunu savunmuştu.

Bütçe açığını dört yılda yarılayacaklarını söyleyen Kerry, sosyal sağlık sigortasının trilyonlarca dolarlık maliyetini bu yoldan karşılayabilecekleri görüşünde. Ekonomi uzmanları demokrat adayın bunu nasıl başaracağına akıl erdirebilmiş değiller. Ama adaylar ekonomik bakımdan klasik şablonlara uyuyor. Sendikalar Kerry’i desteklerken işverenler yine Bush’a destek çıkıyorlar.