„Gorbi“ i Nemci: 90. rođendan Mihaila Gorbačova
„Gorbi“ – tako Nemci zovu Mihaila Gorbačova. Povodom njegovog 90. rođendana DW je pripremio pregled posebnih veza prvog i jedinog predsednika Sovjetskog Saveza i Nemačke.
„Očevi nemačkog ujedinjenja“
Prvi i jedini predsednik Sovjetskog Saveza danas 2. marta slavi 90. rođendan. Još od ujedinjenja Nemačke, mnogi Nemci Mihaila Gorbačova zovu jednostavno „Gorbi“. Ovaj spomenik „Očevima nemačkog ujedinjenja“ nalazi se ispred izdavačke kuće „Špringer“ u Berlinu. Tu su biste bivšeg predsednika SAD Džordža Buša, „Gorbija“ i nekadašnjeg nemačkog kancelara Helmuta Kola (sleva na desno).
Početak istorijskog prijateljstva
Ovo je jedna od prvih fotografija Mihaila Gorbačova i Helmuta Kola. U martu 1985. nemački kancelar otputovao je u Moskvu na sahranu generalnog sekretara Komunističke partije Sovjetskog Saveza, Konstantina Černjenka. To je dužnost koju je nešto kasnije preuzeo „Gorbi”. Tu je počelo istorijsko prijateljstvo između dva političara – prijateljstvo koje je odredilo sudbinu čitave Evrope.
Arhitekta „Istočne politike“
Nakon izbora Gorbačova za novog lidera Komunističke partije, bivši nemački kancelar Vili Brant (SPD) posetio ga je u Moskvi. Tokom Brantovog mandata (1969-1974) on je bio glavni arhitekta „Istočne politike“ s ciljem normalizacije odnosa sa SSSR, DDR i drugim istočnoevropskim komšijama SR Nemačke. Za te napore Brant je 1971. odlikovan i Nobelovom nagradom za mir. Gorbačov je Nobela dobio 1990.
Nemci su obožavali „Gorbija“
Berlinski zid pao je 1989. U junu, samo nekoliko meseci pre tog događaja, sovjetski lider posetio je SR Nemačku. Nemački građani oduševljeno su pozdravili bračni par Gorbačov – ovde vidimo fotografiju snimljenu na trgu Marktplac u Bonu, tadašnjem glavnom gradu SR Nemačke.
„Život kažnjava one koji prekasno reaguju“
U jesen te godine, Gorbačov je posetio i Istočni Berlin gde se obeležavala 40. godišnjica osnivanja DDR. Erih Honeker je gosta pozdravio socijalističkim, bratskim poljupcem. Gorbačov je nakon toga objasnio drugaricama i drugovima iz DDR šta je to njegova „perestrojku“ i zahtevao i reforme u DDR. Tada je izgovorio i čuvenu rečenicu (u slobodnom prevodu): „Život kažnjava one koji prekasno reaguju“.
Pregovori na Kavkazu
Nova runda pregovora oko ujedinjenja Nemačke održana je u julu 1990. u opuštenoj atmosferi, u rezidenciji sovjetske vlade na Kavkazu. U Moskvi je nakon toga 12. septembra potpisan Ugovor „2+4“ o ujedinjenju Istočne (DDR) i Zapadne Nemačke (BRD). Ugovor su potpisali predstavnici BRD, DDR, kao i četiri pobedničke sile iz Drugog svetskog rata (SAD, SSSR, Velika Britanija i Francuska).
Sporazum o partnerstvu
Gorbačov je bio prvi strani šef države koji je posetio ujedinjenu Nemačku. U Bonu je u novembru 1990. s Kolom potpisao sporazum o dobrosusedskim i partnerskim odnosima, odnosno o saradnji Nemačke i SSSR. Bio je to prvi međunarodni sporazum nove, ujedinjenje Nemačke. Nemci su, između ostalog, obećali da će se brinuti i oko grobova sovjetskih vojnika, odnosno sovjetskih spomenika.
Često gost i na televiziji
SSSR se raspao krajem 1991, Gorbačov više nije bio predsednik. Već 1992. njegova fondacija je počela s istraživanjem istorije „perestrojke“. Gorbačov je sa suprugom redovno posećivao Njemačku, bili su česti gosti na televiziji. Ovde vidimo jedan njihov nastup u legendarnoj nemačkoj zabavnoj emisiji TV-stanice ZDF „Wetten, daß...“ s voditeljem Tomasom Gotšalkom.
Smrt supruge Raise
Porodica Gorbačov je do 2017. posedovala i jednu vilu u blizini Minhena. Na ovoj fotografiji vidimo Gorbačova 1999. u automobilu ruske ambasade. Bio je to tragičan trenutak u njegovom životu: 20. septembra te godine njegova supruga Raisa preminula je u jednoj klinici u nemačkom Minsteru. Bolovala je od leukemije.
Nemačko-ruske konsultacije
Gorbačov je bio rado viđen gost na raznim manifestacijama vezanim uz pad Berlinskog zida i ujedinjenje Nemačke. Učestvovao je i na rusko-nemačkim konsultacijama na najvišem nivou 2007. u Vizbadenu – zajedno sa kancelarkom Merkel i ruskim predsednikom Putinom.
Spomenici i kontroverze
U Rusiji se danas veoma kritikuje uloga koju je Gorbačov odigrao u procesu ujedinjenja Nemačke. U Nemačkoj ga obožavaju. Ovaj spomenik u gradu Desauu u Saksoniji-Anhalt na istoku zemlje svečano je otkriven 3. oktobra 2020, na 30. godišnjicu ujedinjenja Nemačke.