Amerika u Nemačkoj!

„Bez američkog uticaja istorija Nemačke ne može se zamisliti“, kaže kustos novootvorene izložbe u Haus der Geschichte (Kući istorije) u Bonu, profesor Hano Sovade. Tema izložbe "The American Way. SAD u Nemačkoj", koja je pripremana više od dve godine, prikazuje sve te uticaje na području bezbednosti, politike, privrede, ali i kulture, odnosno, svakodnevnog života.

CARE paketi i Maršalov plan

Posleratni odnosi Sjedinjenih Američkih Država i Nemačke nisu bili nimalo blistavi. Amerikanci su u Nemačkoj doživljeni kao osvajači, vojna snaga koja je bombama gotovo do temelja uništila mnoge gradove. Međutim, s obzirom na pomoć koja je u razrušenu Nemačku stizala upravo iz Amerike (preko humanitarnih organizacija i pre svega CARE paketa, koji su mnogima spasili život, kao i preko Maršalovog plana za obnovu privrede), taj se negativni, neprijateljski odnos relativno brzo menjao i vremenom postao prijateljski i partnerski. Na izložbi se mogu videti mnoge fotografije i predmeti iz tog vremena, kao i snimci aviona koji su stanovnike Zapadnog Berlina dugo vremena snadbevali najpotrebnijim.

Ali iz Amerike u Nemačku u pedesetim godinama nije stizala samo politička i ekonomska podrška i pomoć. Američka kultura je vrlo rano počela da se useljava u nemačke dnevne sobe, a time i da vrši uticaj na ovdašnju svakodnevicu. To je u prvom redu bila muzika. Primera radi Elvis Prisli Presley i Bil Hejli, koje su zahvaljujući radio stanici RIAS, smeštenoj u američkom sektoru ondašnjeg Berlina, mogli da slušaju i stanovnici bivšeg DDR-a.

Utucaj Amerike vidljiv je i u filmovima, a izložba podseća i na dolazak Koka-kole, hot doga, farmerke, tzv. holivudskih ljuljaški, koje su ubrzo počele da krase i nemačke bašte, kao i američke kuhinje. U Bonu se mogu videti i mnogobrojni plakati plastičnog posuđa koje su nemačke domaćice zbog praktičnosti takođe odmah prihvatile.

Nije uvek sve bilo sjajno

Odnosi ove dve zemlje tokom 60-tih godina su ipak zahladneli. Nemci su masovno izlazili na ulice i protestovali protiv „američkog imperijalizma“ i rata u Vijetnamu. Slično se ponovilo i tokom 80-ih kada su Nemci na ulicama izražavali svoje nezadovoljstvo zbog stacioniranja američkih raketa srednjeg dometa na nemačkoj teritoriji. I tokom rata u Iraku, 2003. godine, Nemci nisu želeli da stanu na stranu SAD.

Danas su Nemačka i Sjedinjene Američke Države veliki partneri. Uprkos tome što nemački političari nisu podržali politiku Džorža V. Buša, pre svega kada je reč o politici prema Iraku, nakon terorističkih napada 11. septembra 2001. godine, ove dve zemlje su zajednički prihvatile izazove u borbi protiv terorizma. U tom smislu se primera radi na izložbi u Bonu mogu videti i ostaci krila aviona, koji se „zabio“ u Svetski trgovinski centar, kao i putokazi koji su stajali na 102. spratu te zgrade.

Zajedno i u budućnosti?

Uprkos velikim razlikama na gotovo svim područjima života, sličnost dve zemlje, ali i uticaj Amerike na Nemačku i danas postoji, pa je na izložbi vidljiv gotovo na svakom koraku. Tako se muzičari poput Lejdi Gage ne posmatraju više kao „američki“, oni su postali svakodnevica i u Nemačkoj, baš kao što su to Eplovi Ajpod ili Ajfon.

Izložba „American way“ time daje dobar presek uticaja i odnosa ove dve zemlje tokom više od šest decenija.

Autor: Nikolas Fišer / Željka Telišman

Odg. urednik: Jakov Leon