Albanski migranti u Nemačkoj

Bekstvo iz Albanije tokom pedesetih godina dovelo je nekadašnjeg graničara Ismaila Endea najpre u Grčku. Posle nekoliko meseci u grčkom logoru, većina njegovih drugova, koji su pobegli zajedno sa njim, otišlla je u Ameriku. To je omiljeno odredište albanske emigracije od početka 20. veka. Ismael se, međutim, odlučio za Nemačku, a kasnije se i oženio Nemicom.

Decenijama posle bekstva Ismail nije smeo da stupi u kontakt sa porodicom u Albaniji, jer je dobio status državnog neprijatelja. „Izlazak iz zemlje bio je skoro nemoguć. Ukoliko biste i uspeli da pobegnete, vaša porodica bi se suočila sa teškim posledicama“ - objašnjava Danijel Geler, stručnjak za geografske migracije i istraživanje transformacija na Babmerškom Univerzitetu. U komunističkoj Albaniji putovanja u inostranstvo bila su strogo propisana i kontrolisana: iz zemlje se izlazilo samo u posebnim slučajevima i sa posebnom dozvolom, na primer u diplomatskoj službi, ili retko – radi studiranja.

Simboli talasa migracije

U prvim godinama nakon dolaska komunista na vlast (1944) nekoliko hiljada protivnika režima uspelo je da napusti zemlju, ali granice su zatvorene već 1948. Pod diktaturom Envera Hodže Albanci su se ogradili i od Istočnog, i od Zapadnog bloka.

Tek u julu 1990. Albanija se vratila u međunarodne tokove migracije. Tokom 1990. i 1991. godine u svet su otišle spektakularne slike - grupa Albanaca kamionom probija zid nemačke ambasade u Tirani i traži azil. Drugi su na zarđalim, nesigurnim čamcima zaplovili ka Italiji, tražeći bolju budućnost. Te slike simbol su talasa migracije devedesetih ka Zapadnoj Evropi.

Od 1990. do 2004. Albaniju je napustilo oko milion ljudi, što je oko četvrtine stanovništva i trećina radno sposobnih. To je najveći procenat emigranata od svih evropskih država koje su ranije bile pod komunističkim režimom.

Sve više albanskih studenata u Nemačkoj

Prema jednom upitniku albanskog Zavoda za statistiku (INSTAT) Nemačka je bila na drugom mestu omiljenih odredišta albanskih migranata između 1990. i 1995, posle Italije. Nemački zavod za statistiku registrovao je 3298 albanskih imigranata 1990 godine. Između 1992. i 2010. u Nemačku je svake godine pristizalo između 10.000 i 12.000 Albanaca. U 2011-oj godini bilo ih je gotovo 10.300. I broj albanskih studenata u Nemačkoj stalno raste.

Po podacima EUROSTAT-a Albanija je po broju emiganata u EU na trećem mestu. Zbog geografske blizine većina njih živi u Grčkoj (oko 500.000) i Italiji (oko 200.000).

Odlazak u inostranstvo uglavnom je povezan sa ekonomskim razlozima., objašnjava Dimiter Doka sa univerziteta u Tirani. U nekim slučajevima i politička situacija igra određenu ulogu. To pokazuju ankete sprovedene među albanskim doseljenicima u Zapadnoj Evropi, ali i unutar zemlje.


Albanci u Nemačkoj ne dobijaju azil

Budući da je za Albance jako teško da u Nemačkoj dobju radnu dozvolu i dozvolu boravka, oko 70 odsto njih u Nemačkoj boravi ilegalno. Iz tog razloga, „azil“ je nekoliko godina bio čarobna reč, kojom se može dobiti makar privremen ostanak u Nemačkoj ili u drugim EU zemljama.

Ali od 1991. Albanci nisu priznati kao tražioci azila u Nemačkoj. Zbog toga se svake godine oko 1.500 Albanaca deportuje u domovinu.  Po statistikama Saveznog zavoda za migraciju i izbeglice za 2007. godinu, Albanci pripadaju nacionalnim grupama koje se najčešće prisilno vraćaju iz Nemačke. Među onima koji uspevaju da ostanu, mnogi stiču nemačko državljanstvo. To je glavna karakteristika albanske emigracije, većina Albanaca napušta zemlju sa namerom da se ne vrati – poput nekadašnjeg graničara Ismaila.

Trideset godina nakon njegovog dolaska u Nemačku, njegova deca Hasan i Drita ispunili su mu želju - na Bonskom univerzitetu idu na kurs albanskog. Uz pomoć lektora za albanski, približavaju se jeziku i kulturi koje je njihov otac doneo sa sobom u Nemačku.

Autor: Pandeli Pani
Redakcija: Jakov Leon