په افغانستان کي د ترياکو توليد او بيه نوره هم لوړه سوې

د ملګرو ملتونو د مخدره توکو او جرايمو اداره وايي، چي په افغانستان کي د ترياکو بيه د 2009 کال را په دېخوا درې چنده لوړه سوې.

د ملګرو ملتونو دغي ادارې په يوې سروې کي ويلي دي، چي سږ کال په افغانستان کي 5800 ټنه تارياک توليد سوي. د رپورت په حواله تير کال په افغانستان کي 3600 ټنه تارياک توليد سوي ول.

 

راپور زياتوي، چي همدا راز د ترياکو بيه هم د تيرکال په پرتله لوړه سوې. تير کال د يو کيلوګرام تارياکو بيه 169 امريکايي ډالره وو. خو سږ کال دغه بيه 241 ډالرو ته لوړه سوې ده.

 

تير کال په افغانستان کي د 605 ميليونو ډالرو په ارزښت تارياک توليد سوي ول، خو د اټکلونو پر اساس دغه شميره به سږکال 1.4 ميلياردو ډالرو ته ورسيږي. همدا راز سږ کال 131000 هکټاره ځمکه باندي کوکنار کرل سوي دی.

 

د ترياکو څخه هيروين او مورفين جوړيږي. اوس مهال افغانستان د نړۍ څه نا څه 80 سلنه ترياک توليدوي. په افغانستان کي بې وزلۍ د ترياکو تر ټولو لوی لامل دی.

 

همداراز د ترياکو د کښت له امله په دغه هيواد کي ناامنۍ رامنځ ته کيږي، ځکه چي ډير وخت بيا ياغيان د ترياکو د کاروبار څخه پيسي ترلاسه کوي.

 

په راپور کي راغلي، چي د ترياکو لوړه بيه او د غنمو ټيټه بيه ددې عامل سوي، چي بزګر يو ځل بيا د ترياکو کښت ته مخه کړي.

 

راپور د بزگرانو په حواله ليکلي، چي دوی د ځان لپاره د ښه ژوند د برابرولو په موخه تارياک کري. راپور دغه راز وايي، چي د افغانستان څه نا څه پنځه سلنه اوسيدونکي د تارياکو کارو بار کوي.

 

ملگري ملتونه په خپل راپور کي ليکي، چي د افغانستان 34 ولايتونو څخه په نيمايي کي يې تارياک کرل کيږي، چي په دغه هيواد کي۹۰ سلنه توليد سوي تارياک په نهو ناامنو ولايتونو کي کرل کيږي.

 

د ملګرو ملتونو په حواله دغه نهه ولايتونه هغه سيمي دي، چي ياغيان پکښي ډير نفوذ لري او دا په ښکاره توګه د ترياکو د کښت او د ناامنييو ترمنځ ارتباط ښيي.

 

په راپور کي همدا راز ويل سوي، چي افغان حکومت د تير کال په پرتله سږ کال د ترياکو ډيري کروندې خرابي کړي. افغان حکومت تير کال د کوکنارو څخه 2316 هکټاره مځکه پاکه کړې ول او سږ کال يي بيا 3810 هکټاره پاکه کړې ده.

 

آژانسونه/ مسعود جهش

کتونکي: نجيب الله زيارمل