د چنګیز خان د مړینې څرنګوالی؟

د مرګ په بستر کې د چنګیز خان د مړینې نقاشۍ چې زامن یې اوګتای، جغتای، تولي او جوجې یې ترڅنګ ولاړ دي. چنګیز مغل خان او جنګي سردار وو چې په ۱۲۲۷م کال کې ومړ. هغه د آسیا د لویې برخې، چین، روسیې، ایران منځني ختیځ او ختیځي اروپا د ځینو برخو تر فتح وروسته د مغل امپراتورۍ بنسټ کیښود. چنګیز خان په چین کې د یوان سلسلې د لومړي امپراتور قوبلای خان او په ایران کې د لومړي ایلخان هولاکو خان نیکه وو.

د هغه تر مړینې ۸۰۰ کاله وروسته هم یې د مرګ اصلي علت دقیقا مشخص نه دی. د هغه د مړینې په هکله بیلا بیل روایتونه شته؛ د خنجر له زخم څخه نیولې د جګړې په ډګر کې له اس څخه تر رالوېدو پورې. خو آسترالیایي څیړونکي وایي چې تاریخي نخښې نښانې په طاعون مرض د هغه د مړینې حکایت کوي. د دغه رپوټ پر مټ چنګیز خان هم د عادي خلکو په څیر د ناروغۍ له کبله مړ شوی دی.

مغل چنګیز د آسیا پر لویه برخه واکمني وکړه. هغه په ۱۲۲۰م کال کې د بخارا، سمرقند، خوارزم او مروه ښارونه هم ونيول او په زرونو خلک يې ووژل. د دغو ځاينونو تر نيولو وروسته چنگېز پر افغانستان باندي يرغل وکړ چي له امله يې هرات، باميان، غزني او کابل ښارونه وران شول او خلک يې ووژل شول.

پر ایران باندې د مغل حمله د زیاتو خلکو او پوهانو له وژنو سره مل وه. شیخ عطار نیشاپوري یو له هغو کسانو وو چې په نیشاپور کې د مغلو په حمل کې ووژل شو.

خرافاتو د مغلو ترمنځ مهم نقش لره او له ژوندانه سره یې خرافاتي باورونه تړلي وو. هغوی له طبیعي بلاګانو او ناروغیو خرافات او جادو د خوندي ابزار په توګه ګڼه. مغل به له سحر او جادو ویریدل او یوه مشغوله یې د سحر او جادو باطلونکو ته مراجعه کول وو.

د تاریخ څیړونکي پر دې باور دي چې چنګیز خان د مغولستان په شمال ختیځ کې د زیږیدو ټاټوبي خنتي ته څیرمه ښخ شوی دی، چیرې چې د هغه ځای ناستي هم دفن دي. خو په دې هکله زیات معلومات نه شته.

د یوه روایت له مخې چنګیز له خپلو نزدې کسانو غوښتي ول چې هغه په داسې ځای کې ښخ کړي چې کومه مشخصه نخښه نښانه و نه لري. په دې ترتیب هغو غلامانو چې د هغه قبر جوړ کړی او ورسره مل سرتیري ټول وژل شوي وو او یوازې ډیر کم نزدې کسان یې پاته وو چې د هغه د دفن اصلي ځای ورته معلوم وو. احتمالا هغوی هم دغه راز له خپل ځان سره قبر ته وړی دی.