امريکا: د ګوانتانامو پر درو بندیايو پوځي محکمه پيليږي

په ۲۰۰۲م کال د اندونيزيا هیواد په بالي ټاپو کې څو سیاحتي مرکزونه د پر له پسې بمي چاودنو هدف وګرځیدل چې په نتیجه کې يې ۲۰۲ تنه ووژل او په لسونو نور ټپان شوي ول.

د ګوانتانامو زندان په کيوبا کې په يوې امریکايي اډه کې واقع دی. په دغه زندان کې يو شمیر طالب بندیان چې په۲۰۰۱م کال پر افغانستان د امريکا تر پوځي حملې وروسته نيول شوي ول، ساتل شوي دي. اوس د امريکا پوځ د دغه زندان د درو بنديانو د محکمې له پیلولو څخه خبر ورکړی دی.

پر دوی تور دی چې د ماليزيا د بالي ټاپو د ۲۰۰۲ او ۲۰۰۳ کلونو په خونړیو بمي چاودونو کې ښکیل دي.

د امريکا دفاع وزرات يا پنټاګون د پنجشنبې په ورځ (د جنوري ۲۱مه) په يوه اعلاميه کې وويل چې دغه افراد د «سازش، قتل، قتل ته اقدام، عمدي جسمي زیان رسولو، ترهګرۍ، پر ملکیانو د حملې، پر عامه ځایونو د حملې، د تاسیساتو پر ويجاړولو او د جګړې اړوند قوانینو څخه د سرغړونې« تورونه لګيدلي دي.

د بالي د ۲۰۰۲م کال چاودنې د دغه ټاپو په څو سياحتي مرکزونو يا سيمو کې شوې وې او د ۲۰۲ تنه وژل شوو کسانو له ډلې څخه هم ډيری يې بهرني سيلانیان ول. تر دغو چاودنو يو کال وروسته، په جکاراتا کې پر ډبليو ميرئيت هوټل هم حمله وشوه چې ۱۲ کسان په کې ووژل شول.

د جورج ډبليو بش حکومت پر وخت په ګوانتانامو زندان کې ۷۸۰ تنه بندیان ول، د اوباما په حکومت کې يې شمیر ۴۰ ته راښکته شو

کوم درې کسان چې اوس يې امريکايي چارواکو د پوځي محکمې د پيلولو خبره کړې، دوی په ۲۰۰۳م کال په ټایلند کې نيول شوي ول. دغه کسان ۱۴ کاله کیږي چې د ګوانټانامو په زندان کې بندیان دي.

انسيپ نور زمان، چې په جنبلي نوم هم شهرت لري، ظاهرا د القاعده ډلې پورې وابسته د جماعت اسلامي ډلې مشر دی.

دوه نور کسان مالیزيايي محمد نظير بن ليپ او محمد فریق بن امين د جنبلي نژدې ملګري پيژندل شوي دي. د دوی په اړه ويل شوي چې د حملو په سازمان ورکولو او په حملو کې يې په همکارۍ کولو تورن دي.

خو دا لا تر اوسه روښانه نه ده چې دغه درې کسان په څه دلیل ۱۴ کاله په توقیف کې ساتل شوي او اوس ايله اوس پرې د مقدمي پيلولو فیصله کيږي.

تر اوسه په دې اړوند داسې ويل شوي چې د پوځ تر کنترول لاندې په دغه زندان کې ډيری پوځي اقدامات، د قانوني او حقوقي ستونزو له کبله له ځنډ سره مخ شوي دي.

د امريکا پخواني ولسمشر، جورج ډبليو بش، کله چې د «تروريزم پر ضد جګړه» پیل کړه، هغه مهال په ګوانتانامو زندان کې ۷۸۰ تنه بندیان ول. خو د بارک اوباما د حکومت په دوره کې چې هغه وخت جو بایدن د هغه مرستيال وو، د دغو بندیانو شمیر ۴۰ ته راښکته شو.

دویچه وله ا/م.ک.ص./ا.ا.

زموږ له آرشيف څخه د زندانونو پر موضوع يو انځوريز البوم هم کتلی شئ!