آيا عربو ته اف ۳۵ او اسرائيلو ته سنګرماتونکی بم ورکول کيږي؟
۱۳۹۹ آبان ۱۰, شنبه
د امريکا دفاع وزير، مايک اسپر، له هند څخه د راستنيدو پر وخت د څو ساعتونو له پاره په تل ابیب کې توقف وکړ. هغه د پنجشنبې په ورځ د اسرائيل د توغندويز دفاعي سيستم «اوسپنيزه ګنبده» څخه ليدنه وکړه.
اسپر د خپل اسرائيلي سيال، بني ګانتس سره د ملاقات پر وخت د اف ۳۵ جنګي الوتکو د خرڅلاو او اسرائيل ته د لا ډیرو وسلو د سپارلو پر سر خبرې وکړې.
د اف ۳۵ جنګي الوتکو خرڅلاو، د اسرائيل او متحده عربي اماراتو تر منځ د مناسباتو د عادي کيدو د تړون یوه برخه ده. دا ډول پرمختللې جنګي الوتکې تر اوسه پورې يوازې اسرائيل درلودلي دي.
د امريکا د قوانينو پر اساس، دغه هيواد بايد په سيمه کې د پوځي قوت له لحاظه د اسرائيل برتري يا برلاسي تضمين کړي. په همدې دليل واشنګتن اړ دی چې په خپلو تسليحاتي معاملو کې د تل ابيب مصالح او عقايد په نظر کې ونیسي.
خو دغه موضوع د اسرائيل د صدراعظم او دفاع وزير تر منځ د يو اختلاف سبب واقع شوې وه. هغه دا چې نتنياهو پر عربي متحده اماراتو باندې د پرمختللو وسلو له خرڅلاو څخه خبر وو، خو د دفاع وزارت له نظر څخه دغه خبره پټه ساتل شوې وه.
د اسرائيلو پخواني جنرال، آموس ګلیاد رسنيو ته ويلي دي چې ستونزه يوازې د اماراتو نه ده، بلکې د پرمختللو وسلو د اخيستلو خبره د قطر او سعودي عربستان له خوا هم مطرح شوې ده.
د رويټرز خبري آژانس په حواله، قطر تر دې وړاندې امريکايي چارواکو ته د اف ۳۵ الوتکو د اخيستلو وړانديز وړاندې کړی وو.
اف ۳۵ الوتکې پر داسې تکنالوژۍ سمبال دي چې کولای شي د رادار له سیستم څخه ځان پټ کړي او له دې نه علاوه د نورو جنګي الوتکو په پرتله څو برابره نور لوړ قابليتونه هم لري.
په تل ابيب کې د امريکا پخواني سفير، دانيل شاپیرو، نيوکه کړې چې د ترمپ حکومت د اف ۳۵ الوتکو په خرڅلاو سره د اسرائيلو پوځي برلاسي په خطر کې اچوي. هغه ويلي دي چې واشنګټن په دې برخه کې د اسرائيل پوځي کارپوهانو سره په کافي اندازه خبرې نه دي کړي.
د دې له پاره چې په سيمه کې د اسرائيل د پوځي قوت برتري په راتلونکې کې هم حفظ شوي وي، په حاضر وخت کې اسپر او ګانتيس، اسرائيل ته د لا ډيرو وسلو پر سپارلو خبرې کوي. ويل شوي دي چې واشنګټن د لا ډيرو چورلکو او رهبري شوو او هدف ويشتونکو وسلو پلور ته تیار دی. د اسرائيل او امريکا په مذاکراتو کې همدا ډول د سنګر ماتوونکو مافوق بمونو «بونکر باستر» پر سر هم خبرې شوي چې کولای شي د اټومي تاسيساتو پر ضد د ايران په غرونو کې وکارول شي.
په منځني ختيځ کې د پوځي تسليحاتو اړوند دغه نوې معاملې کيدای شي په دغې سيمه کې د يوې نوې پرمختللې تسليحاتي مسابقې پيل وي. دغه ډول سيالۍ، اسرائيل او عربي هيوادونو تر منځ د مناسباتو د عادي کيدو تر هر توافق وروسته رامنځ ته شوي دي. د بيلګه په توګه په ۱۹۷۹ کال کې د اسرائيل او مصر تر منځ د سولې تر توافق وروسته، قاهرې له واشنګټن څخه په لويه پیمانه پوځي مرستې تر لاسه کړې.
دویچه وله ف/م.ک.ص./م.ن.ص.
د پر مختللو وسلو پر موضوع زموږ له آرشيف څخه يو انځوريز البوم: