Kryminał tango czyli spór o areszt postpenitencjarny

Instrument prawny, stosowany w Niemczech wobec najcięższych przestępców, a stanowiący w istocie postpenitencjarny areszt prewencyjny, Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał za bezprawny. Teraz Trybunał Konstytucyjny w Niemczech bada możliwości legalizacji tego środka zapobiegawczego nowego typu. Sędziowie trybunału od wtorku (8.02.11) badają, czy i jak można zarządzić postpenitencjarny areszt prewencyjny po odbyciu wyroku dla recydywistów, sprawców najpoważniejszych przestępstw. Po orzeczeniu Europejskiego Trybunału kilku sprawców wypuszczono z więzienia; teraz policja pilnuje ich przez 24 godziny na dobę.

Przestępcy wygrali z państwem

Z państwem niemieckim wygrało czterech przestępców, którzy zaskarżyli do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wsteczne przedłużenie ograniczonego wcześniejszym orzeczeniem aresztu postpenitencjarnego do lat 10. Powołali się oni na wyrok ETPC w Strasburgu, który w 2009 roku uznał niemiecką regulację za sprzeczną z prawami człowieka. Trybunał wyrok uzasadnił stwierdzeniem, że areszt postpenitencjarny niczym nie różni się od odbywania kary, a zatem jest to podwójna kara za to samo przestępstwo. Tymczasem Niemcy i kraje związkowe są zdania, że Trybunał Konstytucyjny winien dostrzec – jak przekonuje minister sprawiedliwości, Sabine Leutheusser-Schnarrenberger – że areszt, orzekany po odbyciu kary, stanowi mniejszą dolegliwość, niż ekstremalnie długa kara, orzeczona w procesie karnym.

Czy państwo może obejść prawo?

Państwo ma problem, bowiem musi odpowiedzieć na pytanie, co jest ważniejsze: prawa przestępcy czy prawa potencjalnych ofiar. Federalny Trybunał Konstytucyjny ma odpowiedzieć na to pytanie. To jest nowa jakość prawna. Jak państwo może obejść ...prawo, by zagwarantować je społeczeństwu, żądającego ochrony przed groźnymi przestępcami? Aktualnie istnieje jedna możliwość: orzeczenie biegłego psychiatry, uznające przestępcę za niebezpiecznego dla otoczenia. Teraz rząd w Berlinie szuka wyjścia z trudnej sytuacji, dotyczącej przestępców, skazanych na wieloletnie kary pozbawienia wolności przed rokiem 1998, kiedy to areszt postpenitencjarny ograniczono do lat 10. Okazało się, że to nie zawsze wystarcza. Stąd wsteczne przedłużenie. A to zdaniem ETPC przeczy prawu.

Andrzej Paprzyca

red. odp. Bartosz Dudek