Europejskie stolice kultury 2022
Nowy Sad, Esch i Kowno będą w 2022 roku nosić tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. "Pijany zegar", 5000 lat historii i miejsce narodzin wyjątkowej kobiety - te miasta mają wiele do zaoferowania.
Kowno: malownicze miasto nad Niemnem
Kowno, drugie co do wielkości miasto na Litwie, zaplanowało na ten rok około 40 festiwali, ponad 60 wystaw i ponad 250 imprez, w tym "Międzynarodowy Dzień Szczęścia" w marcu. Miasto będzie sceną dla wielu międzynarodowych gwiazd, takich jak Marina Abramovic, Philip Miller, William Kentridge, Yoko Ono, Jenny Kagan czy Robert Wilson.
Ambitny program
Kowno chce poprzez Rok Kultury powrócić do swojej wielokulturowej i wieloetnicznej przeszłości - twierdzą organizatorzy - a nie pozostać znanym jako "najbardziej litewskie ze wszystkich litewskich miast". W tym celu mieszkańcy i instytucje w Kownie stworzyli nowe mityczne stworzenie, na wzór szkockiego Nessi: "Bestia z Kowna" ma stać się wspólnym mitem, który jednoczy miasto.
Historia kowieńskich Żydów
W ramach roku kulturalnego kuratorka Daiva Citvarienė przedstawi m. in. książkę "Kowieńscy Żydzi". Publiczne murale ukazują również żydowskich mieszkańców miasta, którzy zostali zamordowani przez Niemców w czasie II wojny światowej w miejscowym getcie, zamienionym później na obóz koncentracyjny.
Nowy Sad - serbskie Ateny
Novi Sad jest kolorowy, głośny i różnorodny. W tym drugim co do wielkości mieście Serbii mieszkają Serbowie, Węgrzy, Słowacy, Chorwaci, Rumuni, Czarnogórcy, Romowie i inne grupy etniczne. Życie kulturalne pulsuje. W XIX wieku Nowy Sad był centrum kultury serbskiej i ważnym ośrodkiem handlowym i produkcyjnym. Dlatego też to miasto zyskało przydomek "serbskich Aten".
Pijany zegar
Przed tym zegarem trzeba postać trochę dłużej, by zorientować się, która jest godzina. Mała wskazówka pokazuje minuty, a duża godziny - na odwrót, dlatego jest on również nazywany "pijanym zegarem". Podarunek od arcyksiężnej i królowej Austrii Marii Teresy, od połowy XVIII wieku (około 1750 r.) wprawia w osłupienie odwiedzających twierdzę Petrovaradin.
Petrovaradin
Twierdza Petrovaradin znajduje się na wzgórzu nad Dunajem i jest jednym z najważniejszych zabytków Serbii. Jest to jedna z największych i najlepiej zachowanych fortec w Europie. Ewenementem jest 16 kilometrów podziemnych korytarzy. Od 2001 roku w lipcu w twierdzy odbywa się jeden z największych festiwali muzycznych w południowo-wschodniej Europie - EXIT.
Żona Einsteina
Jedną z najbardziej znanych córek miasta jest Mileva Marić. Była pierwszą Serbką i jedną z pierwszych kobiet na świecie, które studiowały matematykę i fizykę. W 1903 r. poślubiła swojego kolegę ze studiów, Alberta Einsteina - wbrew woli jego matki. Jedenaście lat później małżeństwo się rozpadło. Wokół jej wkładu w rozwój teorii względności do dziś krąży wiele mitów.
Esch - przemysł i zielona idylla
Esch jest drugim co do wielkości miastem w Wielkim Księstwie Luksemburga. Tytuł ten dzieli z 18 innymi gminami, w tym ośmioma francuskimi. Niewielki Luksemburg leży między Francją, Belgią i Niemcami. To właśnie tutaj w 1985 r. podpisano układ z Schengen, który zniósł kontrole graniczne między krajami UE.
Historia i współczesność
Pierwsza wzmianka o Esch (wtedy po nazwą "Asch") pochodzi z 12 kwietnia 1128 r. i pojawia się w dokumencie papieża Honoriusza II. W XIX wieku, dzięki wydobyciu rudy żelaza, to Wolne Miasto przeżywało ogromny rozkwit. Po zamknięciu wielkich pieców miasto musiało wymyślić się na nowo. Dziś na dawnych terenach przemysłowych mieści się uniwersytet.
Niezwykła architektura
Kampus Belval Uniwersytetu Luksemburskiego, założony w 2003 roku, nawiązuje do architektury przemysłowej miasta Esch - tak jak tutaj biblioteka uniwersytecka. Około 6700 studentów uczy się tu w czterech językach: po angielsku, niemiecku, francusku i luksembursku. Dziś w Esch mieszkają ludzie ponad 120 różnych narodowości - i to przy zaledwie 36 000 mieszkańców.
Właściwie to Nowy Sad w Serbii, Esch w Luksemburgu i Kaunaus na Litwie miały zostać Europejską Stolicą Kultury w 2021 roku.
Z powodu pandemii Parlament Europejski i Rada Europejska przełożyły wszystko na kolejny rok. Teraz jednak wszystko wraca do normy: w 2022 roku wszystkie trzy będą mogły wreszcie nosić ten upragniony tytuł.