Burnout: kiedy praca przestaje przynosić efekty
26 września 2011
Lekarze biją na alarm: około 100 tysięcy zdiagnozowanych w Niemczech pacjentów w 2010 roku cierpiało na syndrom wypalenia zawodowego. Dane przedstawił Instytut Naukowy Kasy Chorych (WIdO). Liczba osób, które z tego powodu wzięły zwolnienia lekarskie, wzrosła od roku 2004 do 2010 aż dziewięciokrotnie.
Przypadłość ta długo nazywana była chorobą menadżerów. Dziś cierpią na nią pracownicy niezależnie od branży czy zajmowanego stanowiska. Najbardziej narażeni są jednak ci, którzy na co dzień pracują z ludźmi i którzy bardzo się angażują. W tej grupie zawodów znajdują się pielęgniarki, lekarze, opiekunowie, nauczyciele czy prawnicy. Badania wykazały także, że syndrom burnout częściej dotyka kobiety niż mężczyzn.
Skąd to się bierze?
Organizm ludzki ma ograniczone możliwości i nie radzi sobie z długotrwałym przemęczeniem i to zarówno fizycznym, jak i psychicznym. Stan wypalenia zawodowego to nie tylko choroba ciała, ale oddziałowuje także na całe otoczenie, w tym na małżeństwo czy przyjaźnie. Pogarszające się relacje z ludźmi to dodatkowe źródło stresu i negatywnych emocji.
Zdaniem ekspertów wypalenie zawodowe to złożony cykl. Zaczyna się niewinnie – od wygórowanych ambicji. Pracownik chce być w firmie najlepszy i chce to udowodnić przede wszystkim sobie. Szybko pojawia się presja i stres. Taka osoba zaczyna rezygnować z innych, ważnych elementów swojego życia, najczęściej z życia rodzinnego. Związany z tym rosnący stres prowadzi do tego, że trudniej jest się skupić na pracy, przez co jej efekty są opłakane. To prowadzi do wypalenia.
Rozpoznanie
Specjaliści nie zawsze jednak biorą pod uwagę fakt, że wypalenie zawodowe może być chorobą. Często trudno o jednoznaczną diagnozę. Podobnie było kiedyś z depresją, która dziś określana jest mianem choroby cywilizacyjnej. Gdzie się kończy zwykłe zmęczenie a zaczyna przewlekłe zniechęcenie?
Naukowcy wyróżnili symptomy, których występowanie przez dłuższy czas jest alarmujące i może w dużej mierze wskazywać na syndrom burnout. Do tych oznak lekarze zaliczyli chroniczne zmęczenie, stany depresyjne i lękowe, bezsenność, problemy z koncentracją, bóle, osłabienie systemu odpornościowego i w końcu zaburzenia seksualne.
Jak temu zapobiec?
Gwarancją zdrowia psychicznego i fizycznego jest oddzielenie pracy od życia prywatnego i znalezienie "czasu dla siebie". Zdaniem specjalistów, nie ma nic gorszego niż permanentna praca za biurkiem siedem dni w tygodniu. Efekty będą wtedy niewielkie, a dodatkowo ucierpi na tym rodzina i przyjaciele pracownika.
Ważne by w pracy znaleźć czas na przerwę, posiłek czy krótką rozmowę z kolegami. Nieocenione działanie na nasze samopoczucie ma też sen, o którym współczesny, ambitny pracownik coraz częściej zapomina.
ARD / Anna Macioł
red.odp.: Bartosz Dudek