Големи делови на светот го држеа здивот во неизвесност и сега можат полека да издишат и повторно да вдишат. Траеше долго (и тесно е), но Џо Бајден го победи Доналд Трамп. По само еден мандат и долги четири години, актуелниот претседател мора да ја напушти Белата куќа на 20 јануари. На овој ден, Џо Бајден ќе положи заклетва за претседател и Камала Харис за негова заменичка. Дури и ако претседателот Трамп објави дека судски ќе го оспори резултатот, тој не би требало да има никаква шанса.
Добри вести за мултилатералистите
Ова е добра вест за свет кој верува во мултилатерални договори и копнее по доверлива Америка. За луѓето кои веруваат во смислата на НАТО и на Парискиот климатски договор. За деловните луѓе на кои им се потребни сигурни правила за нивниот бизнис. И, исто така, за сите оние кои сè уште се убедени дека трансатлантските односи се важни за кохезијата и силата на западните демократии.
Инес Пол, авторка на коментарот
Но, деновите во кои САД беа волни и подготвени главно сами да го носат товарот на светски полицаец, се дефинитивно завршени. Токму Барак Обама, со својата доктрина „Предводење од заднина“, јасно стави до знаење дека од Европа се очекува поголем ангажман во воените прашања, вклучително финансиски ангажман. Доналд Трамп ја прошири оваа стратешка промена и Џо Бајден ќе ја продолжи. Но на подипломатски начин.
Враќање кон Парискиот договор за климата
Претседателот Бајден, како и претседателот Обама, кај кого Бајден служеше како заменик, е убеден во предностите на трансатлантските односи. Тој ги цени Германија и Европа како сигурни партнери. Тој вети дека повторно ќе ги приклучи САД кон Парискиот договор за клима и дека ќе продолжи да ги исполнува обврските во другите мултилатерални сојузи како што е НАТО.
Повеќе:
-Бајден оптимист, Трамп сѐ пожесток
-Поделена Америка
-ЕУ и САД - крај на трансатлантската романса
-
Изборите во САД низ карикатури
Претседателска тепачка во кал
Што се случи по ѓаволите со културната политичка дебата во САД? - се прашува чешкиот карикатурист Маријан Каменски заедно со остатокот од светот. Првата конфронтација на ТВ меѓу противниците за функцијата претседател дегенерираше како во тепачка во кал. Наместо да се служат со аргументи, тие се навредуваа меѓусебно.
-
Изборите во САД низ карикатури
„Валкани тактики“ и тежок терен
Kандидатката за потпретседателка на САД на Демократската партија, Камала Харис, спомена „валкани тактики“ на сегашниот претседател. Демократите се чувствуваат дека се движат по тежок терен, смета и германскиот карикатурист Јенс Крике. Доналд Трамп се чини дека не се грижи за тоа, тој изгледа дистациран, како злобна вештерка од бајка.
-
Изборите во САД низ карикатури
Фалбаџиска пропаганда
Овој претседател обожава суперлативи, тој тврди: „Јас сум најмалку расистичката личност што некогаш сте ја виделе.“ „Никој нема поголема почит кон жените од мене.“ „Јас разбирам повеќе за парите од другите“. И, се разбира, САД никогаш немале подобар претседател. Но, во овој скеч на Мартин Ерл, Трамп го фали фотографот како „еден од најдобрите во светот“.
-
Изборите во САД низ карикатури
„Заспаниот Џо“ и „Кловнот“
Бајден е „заспан старец“ и „марионета на радикалната левица“, вели Трамп, Бајден пак, го Трамп критикува Трамо расист, лажго, кловн и „најлошиот претседател кој Америка некогаш имала“. Италијанскиот уметник Кристи ги сведе овие препукувања во една карикатура.
-
Изборите во САД низ карикатури
Инфантилно однесување
И луѓето во Африка се зачудени од недржавничкото однесување на Трамп. Карикатуристот Дамиен Глез од Буркина Фасо го гледа претседателот како мал неранимајко, кој сака да биде по негово без оглед на цената. Она што не одговара, со сила ќе биде направено да одговара. Со надеж е дека не е удира по нуклеарното копче.
-
Изборите во САД низ карикатури
Трампѕила
Првиот јапонски филм „Гоѕила“ се појави на екраните во 1954 година. Каде и да помине огромниот гуштер остава пустош. Карикатуристот Такеши Кишино очигледно е развивањето на агресивниот претседател на САД во огромното чудовиште Гоѕила. Може ли Џо Бајден да има шанси против оваа Трампѕила?
-
Изборите во САД низ карикатури
Алфа мажите се држат заедно
Доналд Трамп ужива во друштво на лидери кои не се многу загрижени за демократските норми: Путин, Ердоган и севернокорејскиот диктатор Ким Јонг Ун. Холандскиот карикатурист Тјерд Ројардс смета дека заедничко на овие политичари е архетипското ривалско однесување на самонаречени алфа-мажи. Трамп, од друга страна, го нарекува Џо Бајден „слаб старец“, односно за него тој е несериозен противник.
-
Изборите во САД низ карикатури
Не ги викајте преселувачите
Трамп повеќепати јасно стави до знаење дека сака да остане во Белата куќа. Доколку ги загуби изборите, тој досега експлицитно не се согласил на мирна транзиција, велејќи само: „Па, ќе видиме што ќе се случи.“ Тој веќе ја повика својата база да протестира доколку не биде реизбран. Но, што ако Бајден стане претседател?
-
Изборите во САД низ карикатури
Стабилна династија
Трамп, исто така, го доведе во прашање американскиот устав со кој се забранува трет мандат. Дали размислува за доживотно претседателство? Целото семејство често се појавува на митинзите за кампањата, вклучувајќи го и најмладиот син, Барон, што можеби ја поттикна визијата на германската карикатуристка Кристијане Фолман за раѓањето на монархија во САД.T
Автор: Сузане Кордс
Со претседателот Бајден, САД повторно ќе бидат сигурен партнер. Ако Европа сериозно го сфати повикот за будење од годините на Трамп, можеби дури и вистински рамноправен партнер. Тогаш, имено кога европскиот дел на сојузот конечно ќе јпреземе одговорност што соодветствува на улогата на Европа во светот.
Трага на уништување
На внатрешнополитички план, оценката за изборите е значително помалку позитивна. Доналд Трамп остави зад себе трага на уништување. Неговото извршување на функцијата со целно насочени лаги трајно ја наруши довербата во демократските процеси и институции. Многу гласачи на Трамп ќе продолжат да тврдат дека резултатите од изборите биле изманипулирани.
Поддржувачите на Трамп ќе го обвинат Џо Бајден за економските превирања со кои САД ќе се борат во наредните месеци, ако не и со години. Без оглед на тоа што и Доналд Трамп, се разбира, со неговата игнорантност, е соодговорен за последиците од пандемијата на коронавирусот во САД.
-
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Така вели Уставот...
Претседателскиот мандат во САД трае четири години, а претседателот може да биде реизбран само еднаш. Тој е шеф на државата и шеф на владата, односно управува со извршната власт. Задача на претседателот е да ги спроведува законите изгласани од Конгресот. Претседателот како највисок дипломат може да прима странски амбасадори и на тој начин да признава држави.
-
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Кој кого контролира?
Трите власти - законодавната, извршната и судската - се поделени и се контролираат меѓусебно. Претседателот има право да помилува осуденици и да ги назначува федералните судии, министрите во кабинетите и амбасадорите на САД - но само со согласност на Сенатот. Ова е еден од механизмите со кои законодавната власт ги контролира активностите на извршната власт.
-
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
„State of the Union“
Американскиот претседател е должен редовно да го информира Конгресот за состојбата на државата. Тоа го прави ова во годишниот „говор за состојбата на нацијата“ („State of the Union“). Претседателот нема право да предлага закони на Конгресот, но за време на говорот може да наведе своите теми и приоритети. Со тоа тој може јавно да врши притисок врз Конгресот. Но, ништо повеќе од тоа.
-
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Претседателско вето
Претседателот може да одбие да потпише закон донесен од Конгресот и тоа всушност неговото право на вето. Конгресот може да го отфрли претседателското вето само доколку обезбеди двотретинско мнозинство во двата дома на парламентот. Во историјата на САД се познати 1.500 случаи на претседателски вета. Од нив, само 111 (7%), биле успешно надгласани.
-
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Сива зона
Уставот на САД и одлуките на Врховниот суд не даваат јасна слика за тоа колкава моќ има претседателот. Всушност, претседателот има право на уште еден вид вето, познато како "џебно вето". Под одредени услови, претседателот може одреден закон да со „стави во торба“ и со тоа тој станува неважечки. Овој тип на вето не може да биде надгласано во Конгресот. Овој трик бил користен скоро 1.000 пати.
-
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Наредби со сила на закон
Претседателот на САД на членовите на владата може да им наметне одреден начин на однесување. Тој издава препораки, т.н „извршни наредби“ (Executive Orders), имаат сила на закон. Сепак, тоа не значи дека на претседателот сè му е дозволено: судовите можат да ги поништат наредбите, Конгресот - да ги сопре со соодветни контра закони, а следниот претседател може да ги укине.
-
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Конгрес...
Претседателот има право да склучува договори со странски влади, кои потоа треба да бидат одобрени со мнозинство во Сенатот. Ова може да се избегне, ако наместо договор претседателот склучи еден вид меѓувладин договор т.е. „извршен договор“ (Executive Agreement). Ваквите договори се валидни се додека Конгресот не ги оспори или не ги укине со закон.
-
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Кој може да објави војна?
Претседателот е врховен командант на вооружените сили на САД, но војна може да објавува само Конгресот. Сепак не е многу јасно колку војска смее да испраќа претседателот во вооружените конфликти без одобрение на Конгресот. По војната во Виетнам, Конгресот го усвои следново правило: претседателот може да ги користи надлежностите се додека Конгресот не ги оспори.
-
Овластувањата на најмоќниот државник во светот
Ултимативна контрола
Ако претседателот ги надмине или злоупотреби овластувањата или изврши кривично дело, Претставничкиот дом, против него може да отпочне процедура за отстранување од должноста. Досега имало два такви обиди, но и двата завршиле несупешно. Сепак, постои многу ефикасен инструмент за да се сопре претседателското самоволие: тоа намалувањето на буџетот – што е во надлежност на Конгресот.
Автор: Ута Штајнвер
За четири години додека беше на таа функција, Доналд Трамп ја промени оваа земја. Демократите се надеваа на огромна победа како доказ дека јасно мнозинство Американци посакува поинаков курс. Тоа не е случај.
Воинствениот повик: „Америка прво“ не му ја донесе на Трамп победата на која се надеваше. Но, ехото на тој повик и натаму татне. Доналд Трамп им дозволи на многу Американци отворено да го покажат својот расизам, ксенофобија и мазигонија. И тие ќе продолжат да го прават тоа.
Џо Бајден победи на изборите. Но, демократот ни оддалеку не ја победи омразата што ја посеа Трамп и која го продлабочи расколот во земјата.
