فراخوان رئیس جمهور آلمان به اتحادی جدید

بیستمین جشن وحدت دو آلمان در سال ۲۰۱۰ در ایالت-شهر برمن برگزار شد. این مناسبت محملی برای نخستین سخنرانی بزرگ و مهم کریستیان وولف، رئیس جمهور آلمان شد. از سوی دیگر، پرسش‌های بسیاری مطرح شدند: اینکه آیا نخستین سخنرانی مهم وولف تاریخی خواهد شد؟ آیا او در این سخنرانی به موضوعی اشاره خواهد کرد که تا کنون کسی از آن سخن نرانده است؟ آیا این سخنان آغازگر گفتمانی بی‌سابقه در آلمان خواهند بود؟

یک موضوع اما از پیش مشخص بود، و آن اینکه وولف از ابتدای گزینش‌اش به‌عنوان رئیس جمهور جدید، خود را برای سخنرانی در این روز آماده کرده و قصد داشته نقش مؤثرتری در موضوع جذب مهاجران و خارجی‌ها (انتگراسیون) به جامعه‌ی آلمان بازی کند.

وولف در سخنان خود از کسانی که شرایط را برای اتحاد دو آلمان فراهم کردند تشکر کرد. او در این میان از شخصیت‌هایی چون هلموت کهل، صدراعظم وقت آلمان، هانس دیتریش گنشر، وزیر امور خارجه‌ی دولت او، و میخائیل گورباچف، رهبر وقت شوروی، یاد کرد. وولف همچنین از دولت مجارستان تشکر کرد که با بازکردن زودهنگام مرزها در سال ۱۹۸۹ به اتحاد دو آلمان کمک بسیاری کرد.

رئیس جمهور آلمان از فعالان حقوق شهروندی آن زمان در جمهوری دمکراتیک آلمان (آلمان شرقی) نیز تشکر کرد و گفت: «بربل بالی فقید یکی از آنان بود. او ثابت کرد که جسارت چه تغییراتی می‌تواند به بار آورد و با این کار به بسیاری دیگر هم جرأت بخشید. من در برابر بربل بالی و تمام کسانی که برای آزادی جنگیدند، سر تعظیم فرود می‌آورم.»

به گفته‌ی رئیس جمهور آلمان، شهروندان شرق آلمان بیش از هر کس دیگری سزاوار تقدیر و تشکر هستند: «آنان باید زندگی خود را از بسیاری از جهات از نو آغاز می‌کردند. آنان این تغییر را با عطشی باورنکردنی به وجود آوردند. از این موضوع تا به امروز به اندازه‌ی کافی تقدیر نشده است.»

به گفته‌ی وولف، کشوری آزاد همچون آلمان به تنوع زنده است. شیوه‌های مختلف زندگی شهروندان، جان این کشور هستند. به اعتقاد وی، البته این تفاوت‌ها نباید افسار گسیخته شوند: «این برای من به معنای ارزش‌گذاری بر تفاوت‌ها و ترمیم شکاف‌های اجتماعی است. این موضوع ما را در برابر توهم‌ها حفظ می‌کند و اتحاد واقعی را پدید می‌آورد. این وظیفه‌ی کنونی آلمان یکپارچه است.»

موضوع جدیدی مطرح نشد

وولف با این مقدمه به جان کلام خود در سخنرانی روز اتحاد آلمان رسید: سازگاری اجتماعی.

کسانی که انتظار داشتند رئیس جمهور آلمان با تیلو زاراتسین، منتقد برخی از شهروندان خارجی، به شدت برخورد کند، مأیوس شدند. او به این موضوع نیز، البته کوتاه، اشاره کرد: «ما ملتی یکپارچه هستیم. از آنجا که شهروندان خارجی با ریشه‌های غیرآلمانی نیز برای ما مهم هستند، نمی‌خواهم به این افراد در گفت‌وگوهای البته ضروری توهین شود. نباید به داستان‌پردازی‌ها و پافشاری بر پیش‌داوری‌ها و مرزبندی‌های نادرست اجتماعی میدان داد. این در جهت منافع ملی ماست.»

به گفته‌ی وولف، در جامعه‌ی آلمان نباید درگیری‌های نابجا پا بگیرند. منظور او از این سخنان، همزیستی مسالمت‌آمیز آلمانی‌ها و مهاجران بود. البته برای تحقق این هدف راه درازی در پیش است. به‌عنوان مثال، دوره‌های آموزش زبان آلمانی که تمام اعضای خانواده در آن شرکت کنند.

به اعتقاد رئیس جمهور آلمان، برای رعایت حقوق و وظایف اجتماعی سختگیری بیشتری لازم است: «کسی که در این روند شرکت نمی‌کند یا کسی که کشور ما و ارزش‌های آن را محترم نمی‌شمارد، باید منتظر برخورد مصمم همه‌ی شهروندان این کشور باشد. این موضع چه برای بنیادگرایان و چه برای راست‌ها و چپ‌های افراطی صادق است.»

وولف در پایان سخنانش گفت، در این راه گام‌های بسیاری برداشته شده و اقدامات بسیاری نیز باید انجام شود.

احتمال اینکه با سخنان رئیس جمهور آلمان فصل جدیدی در گفتمان نه‌چندان جدید انتگراسیون در این کشور باز شود، چندان زیاد نیست. سخنان او غیرمنتظره نبودند و موضوع جدیدی مطرح نشد. این سخنان از این جهت انتظارها را برآورده نکردند.

Kück, Michael

PB/BB