سرنوشت مبهم دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا

در روز ۲۰ تیر، به رغم مراقبت‌های شدید امنیتی برای بار سوم به حرم امامان عسگری در سامرا حمله موشکی شد. بنابر گزارش‌های رسیده در این حمله برج ساعت که تنها بخش تخریب نشده‌ی حرم بود، فروریخت. بنابر اظهارات یک نظامی عضو واحد حراست ارتش عراق عامل این حمله بلافاصله به قتل رسیده است. در همین حال روزنامه‌ الصباح از قول عبدالعزیز حکیم رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق می‌نویسد دستگاه‌های امنیتی برخی از کشورهای منطقه گرد هم آمده‌اند تا برای سرنگونی نوری المالکی نخست وزیر عراق برنامه ریزی کنند.

یکی از راه‌های حل بحران عراق مذاکره با کشورهای همسایه، از جمله ایران است که نفوذ قابل توجهی در این کشور دارند. ادامه‌ی بحران و درگیری‌های داخلی در عراق باعث شد ایران و آمریکا پس از ۲۸ سال برای گفتگویی رسمی پشت میز مذاکره بنشینند. دور اول این گفتگوها که زمزمه‌ی انجام آن از یکسال پیش به گوش می‌رسید، هفتم خردادماه برگزار شد. مقام‌های دو کشور از اعلام تاریخ مشخصی برای ادامه‌ی مذاکرات، که منایع خبری احتمال انجام آن در اوایل تیرماه را می‌دادند، طفره می‌روند.
اخیرا سفیر عراق در تهران، محمد مجید الشیخ، با خوب و سازنده توصیف کردن دور اول مذاکرات به خبرگزاری مهر گفته است «دولت عراق از طریق رایزنی با مقامات تهران و واشنگتن تلاش می کند تا دومین دور مذاکره هر چه سریع تر برگزار شود.» روز گذشته نیز سفیر ایران در عراق کاظمی قمی در گفتگو با ایسنا اظهار داشته که وزیر امور خارجه عراق هوشیار زیباری از تمایل آمریکا و عراق برای انجام دور دوم مذاکرات با او سخن گفته است.

از سوی دیگر برخی ناظران بر این اعتقادند که آمریکا برای تامین نظر کشورهای منطقه، به مدل دیگری برای حکومت عراق می‌اندیشد که در آن نقش شیعیان کاهش یافته و سنی‌های تحت حمایت کشورهای عربی قدرت بیشتری دراختیار داشته باشند. برخی از ناظران تعلل آمریکا در ادامه‌ی گفتگو با ایران و عدم تلاش برای رفع مشکلات بین دو کشور را به همین تغییر سیاست مربوط می‌دانند. پیش از این، گزارش‌هایی حکایت از آزادی قریب‌الوقوع پنج دیپلمات ایرانی می‌کرد که دیماه سال پیش به وسیله‌ی سربازان آمریکا در عراق دستگیر شده‌اند. نیروهای آمریکایی گرچه با دیدار مقامات سفارت ایران با زندانیان موافقت کردند از آزادی آنان سرباز می‌زنند. روزنامه واشنگتن پست حدود دو هفته پیش از تعویق آزادی این دیپلماتها تا مهر ماه خبر داد و به نقل از هوشیار زیباری وزیر امور خارجه عراق نوشت که تهران ممکن است در صورت آزاد نشدن دیپلمات‌ها در دور دوم نشست دوجانبه با آمریکا شرکت نکند. در پی این ادعا علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت، تاکید کرد «تهران برای این دور از مذاکرات نیز پیش شرط نخواهد گذاشت.»

روز سه شنبه، ۱۹ تیرماه، محمد رضا باقری معاون وزیر خارجه به خبرگزاری مهر گفته است «انجام دور دوم گفتگو با آمریکا فعلا در دستور کار ما قرار ندارد.» او در پاسخ به این پرسش که آیا واشنگتن درخواستی در این زمینه به تهران فرستاده ادامه می‌دهد «ما منتظر درخواستی نیستیم اما اگر درخواستی شود برای کمک به مردم عراق و تامین امنیت در این کشور به آن پاسخ خواهیم داد.» در همین ارتباط روز گذشته محمد مهدی مصطفوی قائم مقام وزیر امورخارجه تاکید می‌کند «دور دوم مذاکرات با آمریکا لغو نشده ولی هنوز زمان آن تعیین نشده است.» همزمان با این اظهارات خبرگزاری مهر در تحلیلی آمریکا را متهم می‌کند برای ادامه‌ی مذاکرات مشغول «وقت کشی» است. خبرگزاری مهر می‌نویسد «با وجود اعلام آمادگی کشورمان برای ادامه این گفتگوها»، «در هفته‌های اخیر با موج اتهام‌ افکنی آمریکا علیه ایران، عملا دور دوم گفتگوها به محاق رفته است» آمریکاییان در روزهای گذشته تمایل چندانی برای ادامه‌ی مذاکرات از خود نشان نمی‌دهند. این عدم تمایل با اتهام ادامه‌ی دخالت ایران در ناآرامی‌های عراق توجیه می‌شود.

بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر دویچه وله در تهران