تهدید آذربایجان به قطع معاملات گازی با ترکیه

به گفته خبرگزاری‌ها، جمهوری آذربایجان قصد دارد ترکیه را از معاملات گازی محروم کند. به گفته خبرگزاری روسی "اینترفاکس"، آذربایجان در شرایط کنونی گزینه دیگری نداشته و پیشنهادهای آنکارا برای ارسال گاز از طریق ترکیه به اروپا مورد پذیرش باکو نیست.

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، در روز جمعه (۱۶ اکتبر) در نشست کابینه دولت این کشور به شدت از قرارداد دوجانبه میان ترکیه و ارمنستان انتقاد کرد. آذربایجان و ارمنستان از سالیان دراز با یکدیگر اختلاف داشته‌اند که نقطه اوج آن را می‌توان درگیری خونین نظامی بر سر منطقه "قره‌باغ" دانست. ترکیه در نزاع آذربایجان با ارمنستان تاکنون از باکو پشتیبانی کرده است. ظاهراً بهبود مناسبات میان آنکارا و ایروان سبب ناخشنودی مقامات آذربایجانی شده است. علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، ‌اعلام کرد که در سال آینده ارسال گاز روسیه و احتمالاً گاز ایران به اروپا از طریق این کشور آغاز خواهد شد.

شرکت روسی "گاز پروم" در معامله‌ای با آذربایجان متعهد شده، که ۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز را از طریق آذربایجان از سال ۲۰۱۰ به اروپا ارسال کند. "گازپروم" که انحصار معاملات گازی در روسیه را در اختیار دارد، خواستار افزایش گاز ارسالی به آذربایجان شده است. روسیه از این طریق می‌کوشد، در رقابت برای تامین گاز اروپا از دیگر کشورها پیشی گیرد.

پیشنهاد روسیه احداث خط لوله‌ای در دریای سیاه و انتقال گاز به اروپا است. اما اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی گازی خود به روسیه درصدد ساخت خط لوله "نابوکو" است. این خط لوله پس از عبور از منطقه قفقاز، از طریق کشورهای ترکیه، بلغارستان، رومانی، مجارستان و اتریش بخش بزرگی از گاز مورد نیاز اروپا را تامین خواهد کرد. طول خط لوله نابوکو حدود ۳۳۰۰ کیلومتر است‌، که وظیفه ارسال ۳۱ میلیارد مترمکعب گاز بطور سالانه به اروپا را دارد. شرکت آلمانی RWE نیز یکی از سهامداران این پروژه به شمار می‌آید.

بهبود مناسبات ترکیه و ارمنستان

ترکیه به عنوان متحد دیرینه آذربایجان، به خاطر کشتار ارامنه در دوران امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول و سپس اختلاف بر سر منطقه "قره‌باغ" روابط دوستانه یا حتا متعارف با ارمنستان نداشته، اما عقد قرارداد اخیر میان ترکیه و ارمنستان در زوریخ به تنش‌های دیرینه میان دو کشور پایان داد. از سرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی مرزها میان دو کشور، از جمله پیامدهای این قرارداد تاریخی جدید بودند.

در حالی‌که آذربایجان از عادی شدن مناسبات میان ترکیه و ارمنستان ناخشنود بوده و آن را سبب تضعیف موقعیت خود در قبال ارمنستان ارزیابی می‌کند، در روز جمعه (۱۶ اکتبر) در ایروان نیز هزاران ارمنی به خاطر آغاز مناسبات دیپلماتیک با ترکیه دست به تظاهرات زدند. تظاهرکنندگان پلاکاردی را حمل می‌کردند، که بر روی آن نوشته شده بود: «ترکیه به خاطر اعمال گناه علیه مردم ارمنستان مستحق سزاست.»

SI/KG