نشست نيويورك و روياى به نصف رساندن فقر جهانى

هشدار رئيس بخش كمك هاى عمرانى سازمان ملل متحد بى دليل نيست. با توجه به متن كارپايه نشست نيويورك، اين نشست، بيش از آن كه به يافتن راهكارهاى مبارزه با فقر بپردازد، وقت خود را صرف اصلاحات سازمان ملل خواهد كرد. البته در اين زمينه نيز، اختلاف نظرهائى وجود دارد كه پيشرفت كار را دشوار مى سازد.

اما در اين ميان، گزارش كمك هاى عمرانى سازمان ملل متحد نشان مى دهد كه پنج سال پس از اعلام تصميم اين سازمان براى به نيمه رساندن فقر، نه تنها در اين مسير پيشرفتى حاصل نشده، بلكه جهان با سرعتى بيشتر به عقب بازگشته است. به موجب اين گزارش، تعداد انسان هائى كه امروز به گرسنگى تهديد مى شوند، ۱۰۰ ميليون نفر بيش از پانزده سال پيش است!

بخش تكان دهنده ديگر گزارش اين است كه نشان مى دهد يك ميليارد و دويست ميليون نفر از جمعيت جهان، هم اكنون مجبورند با درآمدى كمتر از يك دلار در روز زندگى كنند. تهيه كنندگان گزارش پيش بينى مى كنند كه اگر وضعيت تهى دستى در جهان به همين موال پيش برود، تعداد انسان هائى كه در سال ۲۰۱۵ از گرسنگى رنج مى برند دست كم ۴۰۰ ميليون نفر بيش از آن خواهد بود كه طرح اهداف هزاره سازمان ملل متحد پيش بينى كرده است.

آنچه به ”اهداف هزاره” معروف شده، مصوبات رهبران ۱۷۵ كشور عضو سازمان ملل در نشست سپتامبر سال ۲۰۰۰ اين سازمان است. هدف اول اين طرح به نصف رساندن ميزان فقر مطلق جهانى تا سال ۲۰۱۵ است. هدف هاى ديگر طرح عبارتند از: تامين آموزش ابتدائى براى همه كودكان، تامين حقوق برابر براى زنان، كاهش مرگ و مير كودكان، بهبود وضعيت بهداشت مادران، مبارزه با ايدز، مالاريا و ساير بيمارى هاى واگير، حفظ محيط زيست و گسترش همكارى هاى عمرانى در سطح جهان.

همه دشوارى هائى كه در طرح اهداف هزاره قرار است با آن مبارزه شود، اساسا ناشى از فقر مزمن هستند. گزارش كمك هاى عمرانى سازمان ملل متحد نشان مى دهد كه در پانزده سال اخير، در برخى زمينه ها نتايج مثبتى حاصل شده، اما ابعاد فاجعه همچنان هولناك است. به عنوان نمونه، موارد مرگ و مير كودكان زير پنج ساله، نسبت به ۱۵ سال پيش، دو ميليون كاهش يافته و سى ميليون كودك، بيش از آن زمان، به مدرسه راه يافته اند. اما شادى ما آنگاه به اندوه منتهى مى شود كه مى خوانيم: هنوز ده ميليون و ۷۰۰ هزار كودك هر سال پيش از رسيدن به پنج سالگى مى ميرند و ۱۱۵ ميليون دختر و پسر، امكان راه يافتن به مدرسه ابتدائى را ندارند.

در طرح اهداف هزاره سازمان ملل متحد قيد شده بود كه ميزان مرگ و مير كودكان مى بايست تا سال ۲۰۱۵ به يك سوم ميزان سال ۲۰۰۰ كاهش يابد. اما گزارش بخش كمك هاى عمرانى نشان مى دهد كه اگر روند امور به گونه فعلى پيش برود، اين هدف، نه در سال ۲۰۱۵، كه سى سال بعد، يعنى در سال ۲۰۴۵ تحقق خواهد يافت!

با توجه به اين واقعيات تلخ است كه ”كوين واتكينس” رئيس گروه تهيه كنندگان گزارش تاكيد مى كند: ”رهبران حكومت ها در نشست نيويورك بايد الزاما تصميماتى مشخص براى اجراى اهداف هزاره سازمان ملل اتخاذ كنند”. اما برخورد برخى از كشورهاى ثروتمند صنعتى نشان مى دهد كه دست كم در نشست فعلى اميدى به تحقق اين آرزو نمى توان داشت. هنگام امضاى اهداف هزاره، كشورهاى صنعتى متعهد شدند كه تا سال ۲۰۱۵ دست كم هفت دهم درصد درآمد ناخالص ملى خود را به كمك هاى عمرانى كشورهاى كم توسعه اختصاص دهند. اما به عنوان نمونه ايالات متحده آمريكا حاضر به قبول اين امر نشده است.

در عين حال، بسيارى از كارشناسان اقتصادى معتقدند: آنچه مبارزه با گرسنگى را دشوار ساخته، محدوديت هاى تجارت جهانى براى كشورهاى فقير است. در گزارش اخير نيز به اين نكته اشاره شده است كه: تامين يارانه براى محصولات كشاورزى در اروپا، آمريكا و ژاپن، شانسى براى كشاورزان كشورهاى فقير باقى نمى گذارد تا محصولات خود را به بازار كشورهاى ثروتمند برسانند.