شبح بحران مالی جهانی بر سر ترکیه

صدها رئیس شرکت، سیاستمدار و کارشناس اقتصادی از آسیای مرکزی، خاورمیانه، اروپا و آمریکا، در استانبول گردهم آمده‌اند. همین نکته، نشان می‌دهد که بحران اقتصادی بین‌المللی چه چالش بزرگی را در جهان برانگیخته است. روسای کنسرن‌های بین‌المللی در نشست استانبول گزارش می‌دهند که شرکت‌های سازنده قطعات و شرکای مالی آن‌ها بدون پشتیبانی فلج خواهند شد.

رکود اقتصادی تا کی؟

آيا اقتصاد جهانی رکود را دو سال تجربه خواهد کرد یا پنج سال؟ رشد اقتصادی جهان دو درصد کاهش خواهد یافت، یا پنج درصد؟ این‌ها پرسش‌های محوری کارشناسان اقتصادی حاضر در نشست است. حتی سیاستمداران، چشم‌انداز را تیره می‌یابند و این تنها "محمد سیمسک" رئیس بخش اقتصاد ترکیه است که نسبت به وضعیت کشورش همچنان خوش‌بین به نظر می‌رسد.

در آستانه هزاره سوم، ترکیه با بحران مالی شدید روبرو شد. در آن‌ هنگام، صندوق بین‌المللی پول به یاری آنکارا شتافت، مقررات مربوط به پرداخت اعتبارات از سوی بانک‌ها تشدید شد و سرانجام موسسات مالی بر بحران غلبه کردند. در نتیجه، امروز ترکیه با خطر ورشکستگی بانک‌ها روبرو نیست. با این همه یک تحلیلگر سرشناس مالی استانبول، هشدار می‌دهد که نتایج بحران مالی بین‌المللی به تدریج در ترکیه نیز ظاهر خواهد شد.

این کارشناس که "آسپر اوتسکه" نام دارد می‌گوید: « اگر رکود فعلی اروپا یک سال یا بیشتر طول بشکد، صنایع ترکیه را نیز در بر می‌گیرد. شرکت‌های صنعتی ترکیه، بیش از ۵ سال همواره بر میزان صادرات خود افزودند و بیشتر وام گرفتند، زیرا تصور می‌‌کردند که رونق پایدار خواهد بود. اما کاهش ناگهانی صادرات، سبب خواهد شد که رکود دامن اقتصاد ترکیه را نیز بگیرد».

کاهش صادرات ترکیه

آسپر اوتسکه حق دارد نگران باشد. بخش عمده کالاهای صادراتی ترکیه روانه اروپا می‌شود و وقتی اروپا بیمار باشد، ترکیه نیز به شدت رنج خواهد برد. در سال‌های گذشته، به شکرانه گردش سرمایه جهانی، روند درمان اقتصادی و توسعه در ترکیه، شرق اروپا و آسیا ادامه یافت. آیا اکنون همه این ها در خطر است؟ مدیر یک شرکت تولید نوشابه ترکی می‌گوید: «آثار بحران مالی، اینجا به آهستگی آشکار می‌شوند. مردم صرفه‌جوئی را آغاز کرده‌اند. آن‌ها کمتر خرید می‌کنند و اگر پس‌اندازی داشته باشند، دلار می‌خرند».

چشم اسفندیار صنایع ترکیه، بدهی سنگین شرکت‌ها به موسسات اعتباری خارجی است که هم اکنون با بحران شدید روبرو شده‌اند. شرکت‌های ترکیه، تاب تحمل یک بحران کوتاه مدت را دارند، اما به ندرت می‌توانند در برابر بحران طولانی مقاومت کنند.

سازمان‌دهندگان مجمع جهانی اقتصاد، با توجه به فضای یاس حاکم بر نشست استانبول، کوشیدند مانع از سلطه نومیدی مطلق شوند. Klaus Schwab بنیادگذار این نهاد غیردولتی، طی سخنانی در روز نخست گفت: « ما بحران‌های بزرگی را تجربه کرده ایم و هیچ‌کدام از آن‌ها عمیق‌تر و شدید‌تر از بحران فعلی نبوده‌اند، اما به قول چینی‌ها، در هر بحرانی یک شانس‌ هم هست. ما اکنون این شانس را داریم که فضای پایداری برای رشد اقتصادی فراهم کنیم. با روحیه مشارکت، موفق خواهیم شد».