خطر تبدیل جنگ در یمن به یک ستیز منطقه‌ای

دخالت عربستان در ستیز داخلی یمن شکلی علنی یافته است. در روزهای اخیر عربستان مرز آبی شمالی یمن را زیر کنترل کامل خود درآورده و در دریای سرخ، کشتی‌هایی را که بخواهند در ساحل یمن لنگر اندازند، بازرسی می‌کند. در همین حال حملات هوایی عربستان به شورشیان حوثی در مناطق مرزی یمن با کشور سعودی ادامه دارد.

از محلات قدیمی صنعا

شورشیان حوثی، از میان پیروان مذهب شیعیه‌ی زیدی هستند. رهبر آنان در شورش پنج سال پیش حسین بدرالدین الحوثی نام داشت. او کشته شد، اما طغیان پیروانش نخوابید. عوامل مذهبی و تاریخی، ستیزهای قبیله‌ای، وجود تبعیض میان مناطق و مسائل اجتماعی‌ای چون فقر و بیکاری برانگیزاننده‌ی شورش‌گری در میان زیدیان هستند.

رهبر کنونی شورشیان، عبدالملک الحوثی نام دارد. او برادر حسین بدرالدین الحوثی، زیدی شورشی مقتول است.

جنگ در جبل الدُخان

تمرکز ستیزها در ناحیه‌ای در یمن شمالی است که فاصله‌ی چندانی با مرز عربستان سعودی ندارد. عربستان سعودی منطقه‌ی جبل الدخان را بمباران کرده و مدعی است که آن را زیر کنترل خود درآورده است.

در روز یکشنبه‌ی گذشته (۸نوامبر / ۱۷ آبان) شاهزاده خالد بن سلطان بن عبدالعزیز، وزیر دفاع عربستان در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که دیگر اوضاع در جبل الدخان آرام شده است. او تأيید کرد که در جریان حمله به حوثی‌ها سه سرباز سعودی کشته شده ‌و چهار نیروی نظامی این کشور ناپدید شده‌اند. خالد بن سلطان بن عبدالعزیز تأکید کرد که آنان به اسارت حوثی‌ها درنیامده‌اند.

محمد عبدالسلام، یک سخنگوی حوثی‌ها در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه، ادعای سعودی‌ها درباره‌ی اعمال کنترل بر جبل الدخان را تکذیب کرده و گفته است که عربستان با استفاده از بمب‌های فسفری هدف‌هایی را در منطقه به آتش کشیده، حملات هوایی متمرکزی را علیه نواحی مرزی، از جمله شهر الملاحیظ و روستای الحصامه پیش می‌برد، ولی هنوز بر منطقه غلبه نیافته است.

سخنگوی حوثی‌ها همچنین گفته است که رزمندگان حوثی منتظرند تا نیروی زمینی عربستان وارد منطقه شود، تا آنان علیه آن دست به عملیات پارتیزانی زنند.

موقعیت جغرافیایی یمن

جنگ ایران و عربستان؟

علی عبدالله صالح، رئیس جمهور یمن گفته است آرام نخواهد گرفت، تا شورش سرکوب نشود. او بیم دارد که شورش منجر به تجزیه‌ی کشور شود، یا حوثی‌ها قدرتی شبیه به حزب الله در لبنان یابند. عربستان سعودی نیز همین بیم را دارد و بویژه در هراس است که مبادا شورش به داخل عربستان نیز کشیده شود و شیعیان این کشور نیز به هوای طغیان علیه حکومت سنی سعودی افتند.

هر دو دولت یمن و عربستان در شورش زیدی‌ها به نوعی دولت شیعی ایران را دست اندرکار می‌بینند. دولت یمن به تازگی کشتی‌ای را توقیف کرده که مدعی است حامل اسلحه برای شورشیان بوده است. ادعا می‌شود که قراینی در دست است که این کشتی از ایران بارگیری کرده است.

روزنامه‌ی آلمانی "فرانکفورتر آلگماینه" از قول مصطفی علانی، کارشناس سیاسی منطقه، می‌نویسد که بعید می‌داند که دولت ایران مستقیما به حوثی‌ها کمک کند، اما این امکان وجود دارد که عده‌ای به طور خصوصی به شورشیان یمن کمک برسانند. به نظر این کارشناس، عربستان سعودی هراس دارد که با بی‌ثبات شدن اوضاع در یمن، شبکه‌ی تروریستی القاعده در این کشور رشد کند و تروریست‌ها بتوانند از طریق مرزهای ناامن به داخل عربستان رخنه کنند.

دولت ایران هر گونه دخالت در امور یمن را انکار می‌کند. منوچهر متکی، وزیر امور خارجه‌ی جمهوری اسلامی به تازگی با نظر به یمن گفته است: «هر نوع بی‌ثباتی در یک کشور منطقه، بر امنیت کل منطقه تاثیر می‌گذارد.»

روزنامه‌ی آلمانی "زوددویچه" در تاریخ ۷ نوامبر در تحلیلی این گمان را مطرح کرده بود که جنگ جاری در یمن، در واقع جنگ عربستان و ایران است. این سخن، که در رسانه‌های دیگر نیز شبیه آن آمده، غلوآمیز است. جنگ در یمن ریشه در خود جامعه‌ی آن کشور دارد، اما مداخله‌ی خارجی می‌تواند به آن ابعاد منطقه‌ای بدهد. این خطر، واقعی است.

RN/SA