۱۵۰۰ میلیارد یورو هزینه وحدت دو آلمان
۱۳۸۹ تیر ۱۰, پنجشنبه
روز اول ژوئیه سال ۱۹۹۰ موجودیت اتحادیه اقتصادی و مالی دو آلمان اعلام شد. در همان روز، شهروندان آلمان شرقی توانستند مارک‌های سیستم زوال یافته خود را در بانک‌ها با مارک آلمان غربی عوض کنند. بانک‌ها، در برابر هر ۲ مارک آلمان شرقی یک مارک آلمان غربی می‌پرداختند، در حالی که در بازار آزاد هر ۱۲ مارک شرق با یک مارک غرب مبادله می‌شد.
کمک یا جبران خسارت؟
در بیست سال‌گذشته، دولت فدرال و بخش خصوصی غرب آلمان، برای بازسازی ایالات شرقی حدود ۱۵۰۰ میلیارد یورو هزینه کرده‌اند. در زمانی که اتحادیه اقتصادی و پولی دو آلمان اعلام موجودیت کرد، بسیاری از سیاستمداران و شهروندان ایالات غربی، روند وحدت دو بخش آلمان را شتابزده و پرهزینه تشخیص می‌دادند و معتقد بودند که این کار باید به تدریج انجام شود.
امروز با گذشت بیست سال، برخی از این معترضان، مساله را به گونه دیگری ارزیابی می‌کنند. آنها پذیرفته‌اند که آنچه در این بیست سال صرف بازسازی آلمان شرقی شده، چیزی جز بازپرداخت سهم بازسازی پس از جنگ جهانی دوم برای این بخش نبوده است.
"رودولف هیکل" عضو انجمن همکاری اقتصاد آلترناتیو آلمان، یکی از کارشناسانی است که در گذشته به مبادله شتابزده پول آلمان شرقی با آلمان غربی اعتراض می‌کرد. او امروز می‌گوید:«امروز من با نگاه به گذشته می‌توانم بگویم که ایجاد اتحادیه اقتصادی و پولی کار درستی بوده است.»
آبادی غرب، ویرانی شرق
منطقه شرق آلمان پس از جنگ جهانی دوم به اقمار اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شد. مردم این منطقه در سال‌های پس از جنگ فشار بسیار بیشتری را نسبت به هم‌میهنان غربی خود تحمل کردند. در سال‌هائی که بخش غربی آلمان با استفاده از کمک‌های طرح مارشال رو به شکوفائی داشت، مردم در شرق آلمان مجبور بودند خساراتی را جبران کنند که ارتش هیتلر در طول جنگ به اتحاد جماهیر شوروی وارد کرده بود.
تنها در فاصله سال‌های ۱۹۴۵ (پایان جنگ) تا ۱۹۵۳ اتحاد جماهیر شوروی، به عنوان جبران خسارات جنگی خود، نزدیک به ۷۰ میلیارد مارک از دارائی‌ها و تولیدات شرق آلمان را به نفع خود مصادره کرد.
اما در غرب که زیر کنترل متفقین بود، بخشی از ضبط دارائی‌ها به عنوان جبران خسارات جنگی، یک سال پس از پایان جنگ و بقیه آن در نوامبر سال ۱۹۴۹ متوقف شد. ارزش مجموعه دارائی‌های مصادره شده در ایالات غربی، دو میلیارد مارک برآورد شده که تنها دو درصد شرق است.
یک بدهی تاریخی
در سال ۱۹۶۴ " آرنو پترز" مورخ آلمانی این نظریه را مطرح کرد که آلمان غربی برای جبران خسارات جنگی شوروی که به آلمان دموکراتیک تحمیل شده است، ۷۲ میلیارد مارک به بخش شرقی بدهکار است. همین مورخ، در سال ۱۹۸۳ بدهی آلمان غربی به شرق را، با محاسبه افزایش هزینه زندگی و بهره روز، به ۷۲۷ میلیارد مارک بالا برد.
در آن زمان، دولت آلمان فدرال این نظریه آرنو پترز را رد می‌کرد. هنگام وحدت دو آلمان، هلموت کهل صدراعظم وقت پیش‌بینی کرده بود که ایالات شرقی را می‌توان با صرف ۱۰۰ میلیارد مارک به بهشت تبدیل کرد. این هزینه تاکنون معادل چهار برابر رقمی بوده که مورخ آلمانی در سال ۱۹۸۳ برآورد می‌کرد. اما دو بخش غربی و شرقی آلمان، هنوز هم‌سطح نشده‌اند.
WG/JT/FW