بازگشایی بزرگترین کنیسه یهودیان در آلمان
۱۳۸۶ شهریور ۹, جمعهکنیسه بزرگ یهودیان که روز جمعه در خیابان رایکه، در قلب برلین بازگشایی شد، در سال ۱۹۰۴ بنا شده است. این عبادتگاه تا سال ۱۹۴۰ یکی از مراکز بزرگ نیایش، اعیاد و گردهمایی یهودیان عمدتاَ لیبرال برلین به شمار میرفت و جمعیتی تا دو هزار نفر را هر هفته در خود جای میداد.
قدرتگیری نازیها در آلمان اگر چه یهودی ستیزی و تخریب مراکز فرهنگی و مذهبی آنها را به دنبال داشت، اما آسیب چندانی به کنیسه بزرگ برلین نزد، زیرا این عبادتگاه در یک محله مسکونی واقع شده و به آتشکشاندن احتمالی آن از سوی نازیها بدون عواقب و آسیب برای سایر ساکنان محل نبود. با این همه، یهودیکشی و اسارت و یا فرار یهودیان از آلمان عملاَ کنیسه خیابان رایکه را هم متروکه کرد.
پس از پایان جنگ جهانی دوم و دو تکه شدن آلمان، کنیسه بزرگ یهودیان برلین نیز که در بخش شرقی این شهر واقع بود در قلمرو حکومت کمونیستها قرار گرفت و به مأمنی برای آن دسته از یهودیان آلمان و شرق اروپا بدل شد که از قتل عام نازیها نجات یافته بودند.
بعدتر، شمار اندک یهودیان مقیم برلین شرقی باعث شد که کنیسه یادشده به رغم افتتاح مجدد در سال ۱۹۵۲ آنچنان رونق و روایی نیابد و جمعیت ۲۰۰ نفریای هم که معمولاَ در آن جمع میشدند نیز، در شرایطی نباشند که به ترمیم و مرمتش بپردازند.
با فروپاشی دیوار برلین و وحدت دو آلمان و به ویژه با استقرار شمار هر چه بیشتری از یهودیان مهاجر از روسیه در برلین، توجه به مرمت و تعمیر کنیسه بزرگ این شهر نیز افزایش یافت. از همین رو، دو سال پیش دو معمار سرشناس آلمان با بودجهای معادل ۴ و نیم میلیون یورو مأمور بازسازی کنیسه شدند. این دو با مطالعه اسناد تاریخی در باره کنیسههای قرون اخیر و با خیرهشدن در تصاویر قدیمی که از عبادتگاههای یهودیان مختلف وجود دارد سعی کردهاند مرمت کنیسه بزرگ برلین را را نقش و طرحی تاریخی و سنتی ببخشند.
بر خلاف مراجعان لیبرال کنیسه برلین در دوران پیش از جنگ جهانی دوم، یهودیان مراجعهکننده به کنیسه مرمتیافته عمدتاَ درک و برداشتی ارتدکس از این مذهب دارند. از همین رو، ارگ کنیسه به رغم تعمیر و بازسازی شاید کاربردی نیابد و زنان و مردان نیز احتمالاَ جدای از یکدیگر خواهند نشست. به لحاظ ظرفیت نیز کنیسه برلین جایگاههای کمتری نسبت به دوران قبل از جنگ دارد و گنجایش آن از ۱۲۰۰ نفر فراتر نمیرود. این رقم البته یک دهم کل جمعیت جامعهی یهودیان مذهبی برلین است.
مرکز دیگر یهودی که روز یکشنبه، 2 سپتامبر در برلین افتتاح خواهد شد، یک کانون خانوادگی- آموزشی است که شامل یک کنیسه نیز هست. هزینه ایجاد این مرکز را شاخهی یهودی شدیداَ اصولگرای موسوم "چاباد لوباویچ" به عهده گرفته است. این جریان در قرن ۱۸ در شهر لوباویچ ، در بلاروس به وجود آمده است و هم اینک دارای ۳۰۰۰ مرکز در سراسر جهان است.