ديده بان حقوق بشر: تقلبات گسترده وجدي درانتخابات افغانستان

روز انتخابات درهمه کشورهايي که به اصول دموکراسي اداره مي شوند، داراي اهميت خاصي است. درقوانين اساسي اين کشورها کوشش شده است تا اين روز را براساس تقويم چنان انتخاب کنند که اکثريت شهروندان بتوانند بدون مشکلات درانتخابات شرکت بکنند.

مهمترين مسئله اي که دراين روز براي مردم و کانديداهاي مورد نظر شان مطرح مي باشد، جلوگيري از بي نظيمها و تقلبات انتخاباتي، و درنتيجه به راه انداختن يک انتخاب شفاف است.

افغانستان کشوري است جنگزده. بسياري ناظران داخلي وخارجي معتقد اند که زمينه هاي يک انتخابات منصفانه وشفاف براي انتخابات روزپنجشنبه کاملاً فراهم نشده است. ازاينرو امکان بروز بي نظيمنها وتقلبات درانتخاب بسار زياد مي باشد.

ازجمله نهادهاي غيردولتي بين المللي اي که به خطر بروز تقلبات وبي نظميها درانتخابات افغانستان اشارت کرده اند، يکي هم " سازمان ديده بان حقوق بشر" است که مرکز آن درنيويارک مي باشد.

انتخابات ونگرانيهاي سازمان ديده بان حقوق بشر

سازمان ديده بان حقوق بشر براين نظراست که افغانها نگراني زيادي درمورد آمادگيها وطرحها براي انتخابات 29 ام اسد سال 1388 درکشورشان دارند. پس ازسقوط طالبان اين دومين انتخاباتي است که درافغانستان صورت مي گيرد.براد ادامس مدير بخش آسياي سازمان ديده بان حقوق بشر براين نظراست که :

"درحاليکه برگزاري انتخابات در اوضاع کنوني يک دستاورد هست، اين سوالها باقي مي مانند که آيا افغانها واقعاً قادر خواهند بود تا ازحق رادي دادن استفاده بکنند. خشونت، طرحها براي استفاده ازنيروهاي امنيتي غيرمنظم درمراکز راي دهي ، دسترسي نا برابر کانديدا ها به رسانه هاي دولتي وآن شرايطي که موقعيت زنان را متاثرمي سازند، نگرانيهاي خاصي اند".

سازمان ديده بان حقوق بشر در انتخابات افغانستان نخست از اين موارد نگران مي باشد:

1- مشارکت زنان

2- خشونتهاي مرتبط به انتخابات

3- مليشه هاي قومي

4- استقلال کميسيون انتخابات

5- سوء استفاده از قدرت حکومتي

6- دسترسي برابر به رسانه ها

7- خطر تقلبات وسيع و سوء استفاده ازحق راي دادن انتخاب کنندگان

1- مشارکت زنان

موانع فرهنگي و خطر حمله بر زنان توسط طالبان وسايرگروههاي شورشي، موانع قابل ملاحظه اي را عليه زنان اعم ازاينکه راي دهنده باشند ويا کانديداتور به وجود مي آورند. براي روز انتخابات، حکومت، کميسيون مستقل انتخابات، نيروهاي نظامي بين المللي، ملل متحد، سازمانهاي امدادي درجهت مقابله با اين چالشها کار کمي انجام داده اند. درنتيجه مسائل بسيارمهمي چون فراهم ساختن امنيت کافي براي زنان راي دهنده درمراکز راي دهي، بسيار پسان مورد توجه قرار گرفته وشمار کافي پرسونل استخدام نشده اند. به عين ترتيب تدابير امنيتي براي کانديداتوران زن غيرمنظم وناکافي بوده ، ودربسياري جاها وعده وزارت داخله افغانستان براي تدارک محافظان شخصي عملي نشده است. براد ادامس مسوول بخش آسياي سازمان ديده بان حقوق بشر مي گويد:

" راي دهندگان زن به طرزبدي توسط حکومت و حاميان بين المللي اش ازنظر افتاده اند... واگذاري مسائل خطيري چون استخدام پرسونل زنانه به هفته آخر انتخابات يک اشتباه جدي بوده است".

2- خشونتهاي مرتبط با انتخابات

طالبان وساير شورشيان مسوول بسياري ازخشونتهاي پيش از انتخابات اند. بين 5 ام ثور و 10 ام ماه اسد سال 1388 هجري خورشيدي، دست کم 13 قتل سياسي و 10 آدم ربايي صورت گرفته است که قربانيان آن مقامات کمسيون انتخابات، کانديداها و کارمندان مبارزات انتخاباتي بوده اند. چندين کانديداي شورا هاي ولايتي بعد ازآنکه تهديد به مرگ شده اند، دست ازانتخابات کشيده اند. برخي گروههاي شورشي نيز به راي دهندگان اخطار داده اند تا براي راي دادن نروند.

به تناسب انتخابات رياست جمهوري افغانستان درپنج سال پيش، وضع عمومي امنيتي به طور قابل ملاحظه اي خراب شده است. يک مرد افغان به نماينده ديده بان حقوق بشر درولايت زابل گفته است: " شما در زابل بدون داشتن دستار جايي رفته نمي توانيد. وضع امنيتي براي انتخابات بسيارخراب است". بسياري هنوز نمي دانند چه کنند. يک زن جوان ازبخش نظارت انتخابات به سازمان ديده بان حقوق بشر گفته است:" سرنوشت چنان است که ما حق مان را بگيريم. ما نبايد ازکسي ترس داشته باشيم".

3- مليشه هاي قومي

سازمان ديده بان حقوق بشر براين نظراست که نگرانيهاي امنيتي درافغانستان نبايد موجب آن گردد که ايجاد شتابزده يک مليشه مسلح غيرمنظم ديگر را توجيه کرد. حکومت افغانستان طرحي را روي دست دارد تا 10000 " نيروي دفاع ازجماعت" را درمناطق نا امني که به دليل ناکافي بودن پليس ونيروي نظامي ، مراکز رايدهي بازشده نمي توانند، استخدام کند. کميسيون انتخابات مي گويد که تنها بايد نيروهاي امنيتي وپليس رسمي افغانستان امنيت مراکز راي دهي را فراهم سازند، لاکن معلوم نيست که آيا ايجاد مليشه هاي غيرمنظم را هم در نظر دارد ويانه .براد ادامس دراين رابطه مي گويد:

" اعتبار انتخابات را نبايد با استفاده ازنيروهاي امنيتي غيرمنظم که براي کانديداي خاصي کارمي کنند، معاوضه کرد. باافزايش گروههاي مسلح اي که راه را براي تقلب درانتخابات وتهديد مردم بازمي کنند ، امنيت راي دهندگان فراهم نمي شود".

4- استقلال کميسيون انتخابات

با تاکيد حامد کرزي رئيس جمهور افغانستان که او رئيس کميسيون انتخابات را بدون نظارت پارلماني بايد تعيين کند، استقلال کمسيون انتخابات تامين نشده است.اوعزيزالله لودين را به مثابه يک عامل نفوذ ي روشن عليه برخي کانديداهاي مخالف وهمچنان براي فرونشاندن شکايات انتخاباتي جهت اخراج برخي کانديداها برگزيد . لودين علناً کفايت ووضع رواني برخي کانديداها را مورد انتقاد قرار داد. همچنان شکايات بعض کانديداها و مقامات نظارت کننده، رفتار بيطرفانه مقامات کميسيون را مورد سوال قرار داده است.

5 سوء استفاده ازقدرت حکومتي

سوء استفاده زيادي ازقدرت صورت مي گيرد. اين سوء استفاده شامل سوء استفاده ازمنابع دولتي و تخطي ازفرمان رياست جمهوري دايربراينکه "مقامات دولتي درامور انتخابات مداخله نکنند" ، مي باشد. دربسياري موارد کرزي از اين حالت سود مي برد. نتيجه آن مي شود که همه کانديداها ازامکانات برابري برخوردارنمي شوند و درجه منصفانه بودن انتخابات کاهش مي يابد.

6- دسترسي برابربه رسانه ها

کمسيون رسانه هاي حکومتي فقدان بيطرفي را در پوشش دادن به مبارزات انتخاباتي رياست جمهوري انتقاد کرده است. "راديو تلويزيون ملي" که يک رسانه دولتي است، به دليل جانبداري از رئيس جمهور برسراقتدار به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. کمسيون رسانه ها گزارش مي کند که راديو تلويزيون ملي 67 درصد، کرزي را پوشش داده است و درقدم دوم داکترعبدالله عبدالله قرار دارد که 8 درصد پوشش يافته است . ژورناليستهايي که دربيرون از مراکز شهرها قرار دارند به "سازمان ديده بان رسانه ها " گفته اند که توسط حاميان کانديداهاي محلي زيرفشار قرار دارند.

7- خطرتقلبات جدي گسترده و سوء استفاده ازحق راي دادن انتخاب کنندگان

امکانات بالقوه تقلبات انتخاباتي توسط سازمانهايي مانند " فيفا" يا "بنياد انتخابات آزاد ومنصفانه" ، ملل متحد، کميسيون مستقل حقوق بشرافغانستان، " آي سي جي" يا گروه بحرانهاي بين المللي و" شبکه تحليلگران افغانستان " بخوبي مستند ساخته شده اند. مشکلات ثبت نام راي دهندگان، چند بار راي دادن، راي دادن تقلبي به نيابت ازکس ديگري، خانه پري کردن ورقه راي دهي، اعلام غلط نتايج وسايرکارهاي نادرست کارمندان کمسيون انتخابات ، مي توانند مشروعيت نتايج را کاهش دهند.

سازمان ديده بان حقوق بشر درانتخابات 29 ام اسد افغانستان ، چالشهاي متعددي را همراه با نهاد هاي ضعيف دولتي ويک شورشگري بزرگ دربخشهاي وسيع کشور ملاحظه مي کند. اعلاميه هايي که ازجانب يک سلسله سازمانهاي ملي وبين المللي مانند کميسيون انتخابات، فيفا، يونما يا اداره معاونت ملل متحد براي افغانستان ونيروهاي بين المللي صادرمي شوند ، به نظرمي رسد براي آن باشند تا انتظارات مردم را براي برگزاري يک انتخابات آزاد ومنصفانه کاهش بدهند. براد ادامس مديرشعبه آسياي سازمان ديده بان حقوق بشر دراين مورد مي گويد:

" تلاشها براي کاهش دادن انتظارات قبل از راي گيري نبايد وسيله آن شود تا امکان تقلبات جدي ، سوء استفاده از حق راي دهي ، سوء استفاده ازقدرت و خشونت را ناديده گرفت ".

ديده بان حقوق بشر/ رسول رحيم

ويراستار: سيد روح الله ياسر