درج نام مادر در تذکره؛ رهایی زنان افغان از جامعه سنتی؟
۱۳۹۹ شهریور ۲۹, شنبه
محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان روز پنج شنبه ۱۷ سپتمبر با صدور فرمانی تعدیل در قانون ثبت احوال نفوس را توشیح کرد که با صدور این فرمان نام مادر بعد از این رسماً در تذکره‌های شهروندان افغانستان درج خواهد شد. این فرمان در حالی صادر شده است که قبلاً تعدیلات در قانون ثبت احوال و نفوس از سوی کمیته قوانین و کابینه این کشور تصویب شده بود.
حکومت افغانستان در حالی درج نام مادر را در تذکره‌های شهروندان این کشور عملی می‌کند که تا اکنون هویت مادر در تذکره درج نشده و از یک سال به این طرف یک میلیون تذکره برقی برای شهروندان افغانستان با هزینه زیاد توزیع شده است.
روبینا شهابی سخنگوی اداره ملی احصائیه و معلومات به دویچه وله گفت: «تا اکنون یک میلیون تذکره الکترونیکی توزیع شده است اما فرمان رئیس جمهور افغانستان در مورد درج نام مادر در تذکره به این اداره نرسیده است.»
شهابی در ادامه گفته است کسانی که تذکره الکترونیکی اخذ کرده اند، تذکره‌های شان بدون درج نام مادر نیز قابل اعتبار می‌باشد و اگر خود شخص خواهان درج مادر در تذکره خود باشند، اداره ملی احصائیه حاضر است که تذکره را تغییر دهد.
اداره ملی احصائیه و معلومات افغانستان برای دریافت یک تذکره ۱۰۰ افغانی پول اخذ می‌کند و اگر یک میلیون تذکره دوباره اخذ گردد، ۱۰۰ میلیون افغانی هزینه اضافی را دربر می‌گیرد.
محمد علی اخلاقی نماینده پارلمان افغانستان، درج نام مادر در تذکره شهروندان افغانستان را یک نوع احترام گذاشتن به زنان افغان می‌داند و می‌گوید: «با اینکه این پروسه مخالفان خود را دارد و نیاز به زمان طولانی دارد که این مخالفت‌ها برطرف گردند، اما این حق زنان افغان است که هویت شان در تذکره درج گردد.»
اخلاقی تاکید کرد: «ما نباید از گرفتن اسم مادر خود عار و ننگ داشته باشیم اما این پروسه با توجه به اینکه تعداد زیاد از شهروندان افغانستان تذکره برقی گرفته اند مشکلات را نیز به همراه خواهد داشت.»
آیا این پروسه در جامعه افغانستان که حتی اسم زنان در کارت عروسی و لوح قبر درج نمی‌شود، می‌تواند به گونه موفق عملی گردد و با درج نام مادر در تذکره چقدر مشکلات زنان حل خواهد شد و چه تاثیر بر بهبود وضعیت زنان افغان به بار خواهد آورد؟
حمیرا قادری مدافع حقوق زنان افغان در این رابطه به دویچه وله گفت: «در جامعه افغانستان که حتی زنان حق داشتن نام خود را نداشته اند و درج نام مادر در تذکره یک فرصت خوب و زمینه اعتماد به نفس برای زنان افغان را فراهم می‌کند اما درج نام مادر در تذکره در جامعه سنتی افغانستان با مشکلات و واکنش‌های نیز همراه خواهد شد.»
قادری تاکید کرده می گوید: «اکنون درج نام مادر در تذکره روند قانونی خود را سپری کره اما مشکل این پروسه در جامعه افغانستان باقی است و نیاز به زمان طولانی می‌باشد تا این پروسه به گونه کامل عملی گردد.»
رها احمدی کارشناس روانشناسی در همین زمینه به دویچه وله گفت: «سنت‌های حاکم و جامعه سنتی افغانستان حق طبیعی زنان افغان را که همان هویت شان بود از این قشر گرفته بود که اکنون زنان افغان و حتی مردان این کشور با تلاش این حق را به دست آورده اند.»
احمدی گفت: «درج نام مادر در تذکره به معنی رهایی زنان از قید جامعه سنتی افغانستان می‌باشد و اما این رهایی زنان افغان به معنی برابری زنان با مردان این کشور نیست.»
اما شگوفه نوروزی وکیل پارلمان افغانستان می‌گوید: «من خواهان تساوی حقوق مرد و زن هستم اما درج اسم مادر در تذکره نیاز است اما عاجل نیست چرا که در حال حاضر زنان افغان مشکلات مهم تر از درج نام مادر در تذکره دارند که به آن توجه نشده است.»
نوروزی گفت: «به جای حق معنوی زنان افغان ضرورت است که زمینه حق دسترسی زنان به خدمات صحی فراهم شود و در حال حاضر۹۰ درصد زنان افغان به خدمات صحی دسترسی ندارند، ۷۹ درصد زنان تذکره ندارند و ۹۵ درصد زنان افغان پاسپورت ندارند.
این نماینده پارلمان افغانستان تاکید کرده می گوید تا زمانی که افغانستان از نظر فرهنگی رشد نکند، هویت بخشیدن زنان افغان امکان پذیر نیست و در شرایط کنونی ۹۵ درصد افغان‌ها در زمان ازدواج نکاح خط ندارند چرا که با موجودیت نکاح خط اسم زنان شان گرفته می‌شود. به گفته‌ی نوروزی درج اسم مادر در تذکره درد زنان افغان را دوا نمی‌کند و بهتر است زمینه برای کار و تحصیل برای زنان افغان فراهم شود.
حکومت افغانستان درحالی درج نام مادر در تذکره‌های شهروندان افغانستان را عملی می‌کند که این پروسه مخالفان و موافقان خود را دارند.